آیا اذن پدر برای ازدواج دختر لازم است ؟!

آیا اذن پدر برای ازدواج دختر لازم است ؟!

امیرحسین صفدری محقق و پژوهشگر علم حقوق

از شرایط اساسی ازدواج کردن دختران دوشیزه یا به اصطلاح باکره در ایران اذن پدر یا اذن جد پدری آن ها می باشد یعنی دختری که باکره است و هنوز هم ازدواج نکرده است حتما باید از پدر یا جد پدری خود برای ازدواج اجازه بگیرد. 

در حالی که پسران به چنین اجازه ای از طرف پدر یا جدپدری احتیاج ندارند و پس از این که پسران به سن قانونی یعنی 18 سال تمام برسند می توانند ازدواج کنند و یا مستقل از پدر و مادر خود زندگی مشترکی را شروع کنند. البته باید گفت که عرف جامعه ی ما هم این چنین آزادی را برای دختران و پسران در سنین پایین مناسب نمیدانند که این مسئله بیشتر ریشه در مسائل فرهنگی و مذهبی ما دارد.

بر طبق نظر اسلام و مذهب تشیع دختری که به حد بلوغ رسیده و رشیده است، یعنی به زبان ساده این که مصلحت خود را تشخیص میدهد در صورتی که بخواهد شوهر کند، چنانچه باکره باشد باید از پدر یا جد پدری خود اجازه بگیرد. و اگر پدر و جد پدری غایب باشند یا فوت کرده باشند، به طوری که نشود از آنان اذن گرفت و دختر هم احتیاج به شوهر کردن داشته باشد لازم نیست از پدر و جد پدری اجازه بگیرد و نیز اگر دختر باکره نباشد در صورتی که بکارتش بوسیله شوهر کردن از بین رفته باشد، اجازه پدر و جد لازم نیست ولی اگر بواسطه زنا از بین رفته باشد، احتیاط مستحب آن است که از پدر خود یا جد پدری اجازه بگیرد.

این نکته مهم را هم باید گفت که در خصوص اذن پدر برای ازدواج دختر باکره ای که هنوز ازدواج نکرده است اختلاف نظرات زیادی بین حقوقدان ها و فقها وجود دارد با این تفاسیر قانونگذار ما در ماده 1041 قانون مدنی می گوید: عقد نکاح دختر قبل از رسیدن به سن ۱۳ سال تمام شمسی و پسر قبل از رسیدن به سن ۱۵ سال تمام شمسی منوط است به اذن ولی به شرط رعایت مصلحت با تشخیص دادگاه صالح می باشد.

سوال مهمی که در ذهن اکثر دختران ایجاد می شود این است که آیا دختر می تواند بدون اذن پدر ازدواج کند؟؟! 

در پاسخ به این سوال باید گفت بله دختر می تواند بدون اذن پدر ازدواج کند اما شرایطی دارد که این شرایط در ماده 1043 قانون مدنی ما بیان شده است که قانونگذار ما می گوید: نکاح دختر باکره اگر چه به سن بلوغ رسیده باشد موقوف به اجازه ی پدر یا جد پدری او است و هر گاه پدر یا جد پدری بدون علت موجه از دادن اجازه مضایقه کند اجازه ی او ساقط و در این صورت دختر می تواند با معرفی کامل مردی که می خواهد با او ازدواج نماید و شرایط نکاح و مهری که بین آن ها قرار داده شده پس از اخذ اجازه از دادگاه مدنی خاص به دفتر ازدواج مراجعه و نسبت به ثبت ازدواج اقدام نماید.

در پایان هم باید گفت دختری که به حد بلوغ و رشد رسیده است و بکارتش را در اثر نزدیکی با شوهرش از دست داده است و طلاق گرفته برای ازدواج بعدی خود نیاز به اذن پدر یا جدپدری ندارد و نکته ای که باید به آن اشاره کرد این است که دختر فقط باید از پدر یا جدپدری اجازه بگیرد و در صورتی که پدر یا جدپدری نباشند یا فوت کرده باشند این ولایت و اجازه به برادر یا عمو و... داده نمی شود. بطور کلی به دلیل این که دختران نسبت به پسران احساسی تر هستند و شاید درگیر احساس و عاطفه بشوند بهتر است در امر ازدواج با نظر خانواده پیش بروند تا در آینده به مشکل برنخورند.