الگوی بومی سازی توسعه ورزش زنان

رشد فزاینده ورزش در دو دهه گذشته، آن را به صنعتی فعال در قرن حاضر تبدیل کرده و طی سال های اخیر، تحولات چشم گیری داشته است. میزان فعالیت ورزشی در میان افراد کم است و با افزایش سن رو به کاهش نیز می گذارد، ولی اگر به طور منظم انجام شود منجر به رفع و تعدیل خستگی شده و موجب ایجاد و حفظ سلامت روانی می گردد. ورزش به عنوان یکی از مظاهر فردی و اجتماعی، ضمن حفظ و بقای سلامت روحی و جسمی آحاد جامعه، جهت ایفای صحیح نقش های فردی، خانوادگی واجتماعی حائز اهمیت است و وسیله ای موثر برای پرورش قوای فکری ، جسمی واخلاقی افراد بوده ، عاملی برای جلوگیری از کجروی های اجتماعی محسوب می شود. به طور کلی ورزش در تمام دوران زندگی از اهمیت زیادی برخوردار بوده است و موجب می شود، افراد مکان مناسبی برای گذراندن اوقات فراغت خود داشته باشند و مشارکت در ورزش در تامین سلامت جسمی و روانی تعمیم بهداشت ، آمادگی برای فعالیت های دفاعی ، کسب شادابی و نیل به موفقیت در وظایف حرفه ای و شغلی آنان تاثیر بسیار زیادی دارد. به همین منظور بهترین و سالم ترین راه تخلیه هیجانات و حفظ سلامتی که برای همه اقشار جامعه پیشنهاد می شود مشارکت در فعالیت های ورزشی است. با این حال، ورزش نامناسب می تواند نتایج منفی از قبیل اضطراب ، کاهش لذت بردن، و ترک تحصیل را تولید کند. پاسخ های عاطفی هنگام مشارکت در فعالیت های ورزشی از اهمیت زیادی برخوردارند. ولی در پژوهش های ورزشی به آن ها توجه زیادی نشده است.

امروزه نقش بانوان در فعالیت های اجتماعی در جامعه ایران پررنگ تر از گذشته شده است. اما با وجود سیر فزاینده حضور بانوان در عرصه های اجتماعی، مشارکت و حضور آنان در فعالیت های ورزشی محدود است. بنابراین این موضوع باید بررسی و زمینه های حضور پررنگ تر آنان در عرصه های ورزشی فراهم شود. ورزش متعلق به همه انسانهاست. اهمیت برای زنان و مردان از آن جهت است که فرصت هایی را برای یادگیری، تجربه، موفقیت، کار جمعی و لحظات ممتاز فراهم می سازد.

در کشورهایی که سنت های فرهنگی، پیشرفت زنان را محدود می کند برای ورزش زنان اهمیت کمتری قائل اند. با وجود این امروزه زنان بیشتری را می بینیم که در ورزش شرکت می جویند، خواه با شکستن هنجارهای جامعه خود و یا حفظ آن هنجارها.

بی شک سرعت پیشرفت زنانی که ورزش را آغاز کرده اند متفاوت است ، اما نکته حائز اهمیت آن است که این پیشرفت کم و بیش در همه جا در حال گسترش است . به هر حال باید به موانع بسیاری غلبه کرد. در سطح سیاسی ، به ویژه در کشورهای در حال توسعه، این فرایند با مشکلات اقتصادی متوقف می شود زیرا دسترسی به ورزش به مراتب نیازمند به مبارزه علیه گرسنگی و فقر، سلامت تعلیم و تربیت است.

گسترش مشارکت زنان در ورزش، تشریک مساعی و تلاش همه منابع را می طلبد مانند سازمان های ورزشی، قدرت سیاسی و اقتصادی و رسانه ها.

کنفرانس های بین المللی مهمی به مسائل زنان و نقش آنان در ورزش پرداخته است. از جمله این کنفرانس ها، کنفرانس بین المللی زن و ورزش بود که توسط شورای بریتانیا در سال 1994، در برایتون بریتانیا با حمایت کمیته بین المللی المپیک برگزار شد. این کنفرانس به ویژه به مسائلی چون تسریع فرآیند تغییر که شامل بازنگری در جایگاه نامتعادل زنان در مشارکت و فعالیت در ورزش بود، پرداخته است. در نتیجه آن « اعلامیه برایتون» توسط 280 نماینده از 82 کشور که عمدتا نمایندگان سازمانهای دولتی و غیر دولتی بودند، کمیته ملی المپیک، فدراسیون های ملی و بین المللی و موسسات آموزش پذیرفته شد و به تصویب رسید کنفرانس بعدی در ماه مه 1998 در ویندوماک (نامیبا) برگزار شد.

اعلامیه برایتون در مورد زن و ورزش :

گستره این اعلامیه خطاب به همه دولت ها، تصمیمات ملی، سازمانها، بازرگانان در تشکیل آموزش و پژوهش، سازمان های زنان و فاداری است که مسئولیت مستقیم یا غیر مستقیم در اجراء، توسعه و پیشبرد ورزش را دارند و یا دست اندر کار استخدام، آموزش، مدیریت، تربیت، رشد و یا مراقبت زنان در ورزش هستند. این اعلامیه مکمل منشور همه ورزش ها محلی، ملی و بین المللی قوانین، رمزها، قواعد و مقررات مربوط به زن و ورزش است .

هدف اصلی، توسعه فرهنگ و ورزش است که درگیر شدن کامل زنان در هر جنبه ای از ورزش را ممکن و ارزشمند می سازد. توجه برابری ، توسعه و صلح است که سازمانهای دولتی و غیر دولتی و همه موسساتی را که درگیر با ورزش هستند متعهد می سازد تا اصول تدوین در اعلامیه را به تهیه سیاست ها، ساختارها و ساز و کارهای مقتضی به کار گیرند که :

 تضمین می کند که همه زنان و دختران در امر ورزش از محیطی امن و حمایتگر از حقوق ارزش و مقام آنان برخوردار شوند.

 افزایش مشارکت هر چه بیشتر زنان در کلیه ی سطوح ورزشی.

 تضمین به کارگیری دانش ، تجارب و ارزش های زنان در توسعه ورزش.

 افزایش هر چه بیشتر زنان در ورزش به عنوان سهمی در زندگی عمومی، در توسعه جامعه و ساختن ملتی سالم .

 شناسایی هر چه بیشتر زنان با ارزش های درونی ورزش و سهم آن در رشد شخصی و شیوه ی سالم زندگی و ...

 کسانی که مسئولیت آموزش ، تربیت و رشد مربیان و دیگر کارکنان ورزشی را بر عهده دارند، باید تضمین کنند که فرایندها و تجربه های آموزشی بر مسائلی که وابسته به عدالت جنسیتی و نیازهای ورزشکاران زن، انعکاس انصاف در زنان در ورزش، توجه به تجربه های رهبری زنان و ارزش ها و نگرش هاست تاکید شود

 کسانی که مسئولیت تخصیص منابع را بر عهده دارند ، باید توجه کنند که از برنامه های زنان حمایت شود و اقدامات ویژه ای در جهت پیشبرد این اعلامیه انجام دهند و ...( خبیری و همکاران 1380 : 104)