تحلیل و بررسی ماهیت مفهوم از دیدگاه آیت الله بروجردی

آیت الله بروجردی در ماهیت مفهوم، دیدگاهی بدیع دارد: اولا مفهوم را بر خلاف منطوق که ناشی از وضع الفاظ و سایه ساز آن است، ناشی از دلالت فعل متکلم مبنی بر اخذ قیدی در کلام خود می داند. از این رو مفهوم را تحت اصول عقلایی که در افعال اختیاری جریان دارد، قرار می دهد. ثانیا نزاع اصولی در آن را نزاعی کبروی می شمرد. ثالثا این نظر خود را به اصولیان پیشین نسبت می دهد و بر اساس آن شیخ انصاری و اصولی های پس از او را مورد نقد قرار می دهد. هر سه محور دیدگاه ایشان در این مقاله نقد و بررسی شده است. در ضمن این بررسی، نظریه استعمال الفاظ در اصول فقه، با نظریه افعال گفتاری در فلسفه زبان، مقایسه شده است. توجه ایشان به جنبه رفتاری استعمال الفاظ دستمایه این مقایسه قرار گرفته است.