بررسی نظریه توسعه ملاک در قاعده تبعیت

درباره قاعده تبعیت احکام از مصالح و مفاسد، این سوال مطرح است که: آیا ملاکات احکام، تنها در متعلق حکم است، یا ممکن است در غیر از متعلق نیز وجود داشته باشد برخی برآنند که احکام شرعی منحصرا تابع ملاکات موجود در متعلق هستند، اما به نظر متاخران، احکام علاوه بر تبعیت از ملاکات موجود در متعلق، ممکن است تابع ملاکات در غیر متعلق نیز باشند. با بررسی ادله، مشخص می شود که نظریه دوم، تکامل نظریه اول بوده است و با توجه به مطرح نبودن برخی اقسام حکم شرعی نزد قدما، ایشان احکام را تابع ملاکات موجود در متعلق می دانسته اند، اما با طرح اقسام مختلف حکم نزد متاخران، این سوال مطرح شد که در چنین احکامی، ملاک در چیست ایشان نظریه قدما را تکمیل کرده، به این نتیجه رسیدند ممکن است ملاکات احکام در غیر از متعلق باشد و خداوند برای مصالح و مفاسدی در غیرمتعلق، برخی احکام را جعل کرده باشد.