جایگاه هنر اسلامی در جامعه نوین: تقابل سنت و مدرنیته

پرسش از چیستى هنر، پرسش دوران جدید و عالم جدیدى است که انسان عصر حاضر، معمار آن است؛ بنایى که با انهدام تفکر سنتى و معرفت دینى و قدسى و نگرش عرفانى و نگاه اساطیرى به عالم، شکل گرفته است. هنر در تفکر و نگرش و معرفت سنتى، ماهیتى به تمام ذات متفاوت با هنر در دوران جدید دارد و اشتراک لفظ هنر بر دو هویت کاملاً متقابل (سنت و مدرنیته) بیانگر دو عالم متفاوت است که ماهیت متخالف محصولات این دو عالم را تحت عنوانى واحد به نام «هنر» نامگذارى مى کند. آنچه به نام هنر اسلامى به مجموعه ى آثار فرهنگ و تمدن ملت هاى مسلمان در دوران اسلامى (تاریخ اسلام) اطلاق مى شود، داراى خصوصیات و توصیفاتى است که در عالم سنت و تفکر سنتى و زیباشناسى عرفانى و تخیل استعلایى مى توان از آن و دربارهى آن سخن گفت. بدیهى است مبانى نظرى اینگونه نگرش و تفکر، با مبانى نظرى مدرنیته که اساس آن بر نفى سنت در همه ى جلوه هاى فرهنگى و هنرى است، در تقابل است. تحقیق در نسبت هنر و اسلام، هنر دینى و آیینى، ویژگى هاى هنر اسلامى که در حیطه ى امر قدسى و هنر معنوى و سنتى قرار دارد، تقابل سنت و مدرنیته و جهان پسامدرن، ویژگى هاى کنونى جامعه ى هنرى ایران و شأنیت هنر در نسبت هنر و هنرمند و اثر هنرى و مخاطب، از جمله ضروریات نظرى اى است که مى تواند زمینه هاى مطلوبى را براى تعیین شأن و هویت هنرى و جایگاه هنر معاصر ایران در جامعه ى جهانى هنر فراهم سازد و هنر را از بلاتکلیفى اى که بدان دچار شده است، برهاند یا حداقل کوششى باشد براى رهایى .