بررسی سهم اجزای عملکرد دانه در تحمل به تنش خشکی آخر فصل در گندم

هدف این مطا لعه، بررسی سهم و اثر اجزای عملکرد بر پاره ای از خصوصیات فیزیولوژیک مرتبط با عملکرد دانه گندم تحت شرایط تنش کم آبی بود . آزمایش در سال زراعی 1384 در قالب یک طرح مصوب در مرکز تحقیقات کشاورزی ورامین انجام گرفت. در این آزمایش 36 لاین و رقم گندم در کنار دو لاین امیدبخش و متحمل به تنش خشکی W.S-82-9 و DN-11 تحت شرایط تنش آخر فصل در طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار مورد بررسی قرار گرفتند. لاین شماره 29 با 4/703 تن در هکتار بیشترین میانگین عملکرد دانه را تحت شرایط قطع آبیاری در مرحله گلدهی دارا بود. این لاین در بین 36 لاین مورد بررسی بهمراه لاین های 22، 32، 24، 38 و 34 عملکرد بالاتری از هر دو لاین شاهد امید بخش مورد استفاده در ازمایش داشت . اگرچه بین این لاین ها با DN-11 (شاهد دوم آزمایش ) اختلاف معنی داری وجود نداشت . در شرایط اعمال تنش صفاتی همچون وزن هزار دانه ، ارتفاع بوته، طول خوشه اصلی و مساحت برگ پرچم در مدل رگرسیونی عملکرد دانه جای گرفتند. بین عملکرد دانه با مساحت برگ پرچم، طول خوشه اصلی و محتوای نسبی آببرگ همبستگی مثبت و معنی دار بود . تجزیه علیت عملکرد و اجزای آن در شرایط تنش، بیشترین اثر مستقیم مثبت بر عملک رد دانه متعلق به طول خوشه نشان داد. در این شرایط صفاتی همچون وزن هزار دانه، ارتفاع بوته، طول خوشه اصلی و مساحت برگ پرچم در مدل رگرسیونی عملکرد دانه جای گرفتند. جهت دستیابی به ارقامی با عملکرد قابل قبول در شرایط تنش انتهای فصل، گزینش بر اساس طول خوشه اصلی، محتوای نسبی اب و وزن هزار دانه بالا و ارتفاع بوته در حد متوسط تا بلند، معیار مناسبی بنظر می رسد.