سیاستهای خلافت عباسی مولفهای اثرگذار بر بیثباتی نظامی خراسان (در سالهای ۲۵۹ تا ۲۸۷ ه. ق)

سال انتشار: 1402
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 37

فایل این مقاله در 24 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_HIRJRL-10-38_001

تاریخ نمایه سازی: 28 اسفند 1402

چکیده مقاله:

در نیمه دوم قرن سوم هجری بیش از دو دهه خراسان عرصه کشمکش نیروهای نظامی متخاصم بود. صفاریان با برافکندن طاهریان در صدد تحکیم سلطه بر خراسان بودند و طاهریان پس از سقوط، در تکاپوی آن بودند که بر پایه مقبولیت و مشروعیت برآمده از منشور خلافت عباسی و با بهره گیری از نظامیان سابق، حکومت خود را احیا نمایند. امرای نظامی به جهت فقدان مشروعیت به طاهریان پناه برده و خطبه به نام محمد بن طاهر خواندند. تنازع این نیروها بی ثباتی سیاسی و نظامی خراسان را در پی داشت. خلافت عباسی نیز بر پایه قدرت مشروعیت بخشی خود، به اعطای منشور یا عدم تایید متخاصمین بر پایه منافع و مصالح خود می پرداخت. این رویکرد خلیفه یکی از مولفه های اثرگذار بر عدم چیرگی قطعی یکی از طرفین و لشکرکشی های متعدد بود که سبب بی ثباتی نظامی خراسان در این برهه تاریخی شد. مقاله حاضر که با رویکرد توصیفی- تحلیلی و بر پایه منابع دست اول تاریخی به نگارش در آمده، در صدد پاسخ گویی به این پرسش می باشد که سیاست های خلافت عباسی چه نقشی در کشمکش های نظامی خراسان در نیمه دوم سده سوم داشته است؟ یافته های پژوهش نشان می دهد که منفعت طلبی و مصلحت اندیشی محرک اصلی خلافت عباسی در اتخاذ سیاست در برابر رخدادهای سیاسی و نظامی خراسان بود و این رویکرد مولفه ا ی اثرگذار در امتداد نابسامانی های نظامی خراسان در نیمه دوم سده سوم هجری قمری بوده است.

نویسندگان

محسن مرسل پور

دانشیار گروه تاریخ دانشگاه سیستان و بلوچستان

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • آملی، اولیاءالله (۱۳۴۸). تاریخ رویان. تصحیح منوچهر ستوده. تهران: بنیاد ...
  • ابن اثیر، عزالدین علی (۱۳۷۱). تاریخ کامل؛ تاریخ بزرگ اسلام ...
  • ابن اسفندیار، محمد بن حسن (۱۳۶۳). تاریخ طبرستان. تصحیح عباس ...
  • ابن تغری بردی، جمال الدین یوسف (۱۳۹۲ ق). النجوم الزاهره ...
  • ابن جوزی، ابوالفرج عبدالرحمن بن علی بن محمد (۱۴۱۲ ه. ...
  • ابن خلدون، عبدالرحمان (۱۳۶۳). العبر: تاریخ ابن خلدون (ج ۲). ...
  • ابن خلکان، احمد بن محمد (بی تا) وفیات الاعیان (ج ...
  • ابن عماد حنبلی، شهاب الدین ابوالفلاح (۱۴۰۶ ه. ق). شذرات ...
  • ابن فقیه، ابوبکر احمد بن محمد (۱۴۱۶ ق). البلدان. بیروت: ...
  • ابن کثیر، ابوالفداء اسماعیل بن عمر (۱۴۰۷ ه. ق). البدایه ...
  • ابن ماکولا، علی بن هبه الله، (بی تا). الاکمال (ج ...
  • ابن ندیم، محمد بن اسحاق (۱۳۸۱). الفهرست. ترجمه محمدرضا تجدد. ...
  • ابی الفداء، عمادالدین اسماعیل (۱۴۱۷ ه. ق). المختصر فی اخبار ...
  • اشرفی، حسین (۱۳۹۶). فرآیند مقبولیت سیاسی و مشروعیت دینی در ...
  • اصفهانی، حمزه ابن حسن (۱۳۴۶). تاریخ پیامبران و شاهان. ترجمه ...
  • اکبری، امیر (۱۳۸۷). تاریخ حکومت طاهریان از آغاز تا انجام. ...
  • اکبری، امیر (۱۳۹۱). رافع بن هرثمه آخرین مدعی نیابت طاهریان ...
  • بلاذری، احمد بن یحیی (۱۳۳۷). فتوح البلدان. ترجمه محمد توکل. ...
  • بیهقی، علی بن زید (۱۳۶۱). تاریخ بیهق. به تحقیق احمد ...
  • تاریخ سیستان (۱۳۶۶). مصحح ملک الشعرای بهار. تهران: پدیده خاور ...
  • تتوی، احمد بن نصرالله (بی تا). تاریخ الفی. بی جا: ...
  • جزینی، سحر (۱۳۹۸). بررسی و تحلیل اوضاع خاندان طاهری بعد ...
  • جوزجانی، منهاج سراج (۱۳۶۳). طبقات ناصری (ج ۱). تصحیح عبدالحی ...
  • خواند میر، غیاث الدین بن همام الدین (۱۳۸۰). تاریخ حبیب ...
  • سیستانی، ملک شاه حسین (۱۳۴۴). احیاءالملوک. به اهتمام منوچهر ستوده. ...
  • شجاعی صایین، علی (۱۳۷۶). تاریخ تکوین دولت صفاری. تهران: اهل ...
  • ذهبی، محمد بن احمد (بی تا). تاریخ اسلام و وفیات ...
  • رشیدالدین فضل الله (۱۳۹۲) جامع التواریخ؛ تاریخ ایران و اسلام ...
  • طبری، محمد بن جریر (۱۳۷۵) تاریخ طبری. مترجم ابوالقاسم پاینده. ...
  • فروزانی، سید ابوالقاسم (۱۳۷۸). خدعه عباسیان در سقوط صفاریان. رشد ...
  • کسروی، احمد (۱۳۸۸). شهریاران گمنام. تهران: انتشارات نگاه ...
  • گردیزی، عبدالحی بن الضحاک (۱۳۶۳). زین الاخبار. مصحح عبدالحی حبیبی. ...
  • ماوردی، ابوالحسن (بی تا). الاحکام السلطانیه و الولایات الدینیه. تصحیح ...
  • مجمل التواریخ و القصص (۱۳۱۸). تصحیح محمد تقی بهار. تهران: ...
  • مستوفی، حمدالله (۱۳۶۴). تاریخ گزیده. تصحیح عبدالحسین نوایی. تهران: امیرکبیر ...
  • مسعودی، ابوالحسن (۱۳۷۴). مروج الذهب و معادن الجوهر (ج ۲). ...
  • مسکویه رازی، ابوعلی (۱۳۷۶). تجارب الامم (ج ۵). ترجمه علی ...
  • مرعشی، ظهیرالدین (۱۳۶۱). تاریخ طبرستان و رویان و مازندران. با ...
  • نرشخی، ابی بکربن محمد بن جعفر (۱۳۳۵). تاریخ بخارا. تصحیح ...
  • نظامی عروضی، احمد بن عمر (۱۳۸۰). چهار مقاله. تصحیح محمد ...
  • هروی، جواد (۱۳۹۳). تاریخ سامانیان؛ عصر طلایی ایران بعد از ...
  • نمایش کامل مراجع