بازخوانی دلالت حدیث رفع بر کفایت عمل ناسی

برخی بزرگان از قدما و متاخرین برای تصحیح عمل ناسی که فاقد جزء یا واجد مانعی است، به حدیث «رفع نسیان» تمسک کرده اند، لکن حق آن است که موافق نظر برخی دیگر از علما این حدیث دلالتی بر صحت ندارد.به نظر می رسد که دلالت این حدیث با سه اشکال عمده روبرو است:۱. حدیث رفع تنها بر برداشته شدن تبعات ناشی از نسیان در عمل، اعم از تبعات دنیوی و اخروی در عالم ثبت اعمال و عدم مسئولیت در قبال آن دلالت می کند، در حالی که وجوب اعاده از تبعات ناشی از نسیان نیست، بلکه به لحاظ عدم استیفای ملاک واجب است؛ از این رو حدیث یاد شده دلالتی بر رفع آن ندارد.۲. تحقیق مطلب آن است که جزئیت حتی به شکل تبعی نیز مجعول نیست، نه واقعا و نه عرفا. بنابراین جزئیت امری شرعی نیست تا حدیث رفع آن را از موضوعیت برای آثار بردارد.۳. بر فرض پذیرش دلالت حدیث رفع بر کفایت عمل ناسی، باید آن را مختص به نسیان سنن اجزا دانست؛ زیرا باطل بودن عملی که فاقد فرائض اجزا است از مفهوم حدیث «لاتنقض السنه الفریضه» و «ان الله فرض الرکوع و السجود و القراءه سنه فمن ترک القراءه متعمدا اعاد الصلاه» آشکار می گردد.