پویایی های سیستمی و چالش ارتباطی درمداخلات خانواده درمانی: یک مطالعه کیفی

در راستای ارتقای کیفیت و خدمات خانواده درمانی، لزوم شناسایی چالش های این حوزه با ضرورت آماده سازی خانواده-درمانگران باصلاحیت برجسته می گردد. از طرفی ارتباط درمانی، رکن اساسی انواع روان درمانی ها به حساب می آید. از این رو این مطالعه با هدف واکاوی مضامین چالش برانگیز رابطه درمانی در خلال مداخلات خانواده درمانی بر طبق دیدگاه و تجربه متخصصان خانواده صورت گرفت. در مطالعه حاضر از روش تحلیل مضمون بهره گرفته شد. مشارکت کنندگان شامل ۱۵ نفر متخصصان حوزه های خانواده با حداقل ۵ سال تجربه کار در این حوزه در استان تهران (۱۴۰۰-۱۴۰۱) بودند. اطلاعات از طریق مصاحبه نیمه ساختاریافته به دست آمد و داده ها براساس روش تحلیل مضمون براون و کلارک (۲۰۱۹) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته ها: در راستای چالش ارتباطات درمانی در جلسات خانوادگی، مضمون «ضعف در مدیریت پویایی های سیستمی» مفهوم بندی شد که دربردارنده سه مضمون فرعی است: ضعف در پیاده سازی دید سیستمی خانواده درمانگر در مداخلات خانوادگی، مهارت ناکافی خانواده درمانگر نسبت به رعایت تعاملات متوازن در جلسات خانوادگی و مهارت ناکافی درمانگر در مدیریت تنش جلسات خانوادگی. نتیجه گیری: یکی از عوامل موثر بر کیفیت اتحاد درمانی در مداخلات خانواده درمانی، نقش پویایی های سیستمی است که به تعاملات و جریانات پیچیده و پنهانی اشاره دارند که در بستر رابطه درمانگر با هر خرد سیستم خانواده، شکل گرفته و مدیریت کارآمد آن، افزون بر آنکه صلاحیت درمانگر بر مهارت های حرفه ای مخصوص این حوزه را می طلبد، نیازمند وجود برخی مهارت های شخصیتی نیز در وی است. با این حال علی رغم اهمیت بسزای آن، تحلیل نتایج حکایت از آن داشتند که بسیاری از افرادی که وارد حوزه های مداخلات در خانواده می شوند آگاهی کمی پیرامون نقش جریانات پیچیده و بستر متفاوت درمان های خانوادگی با نوع انفرادی دارد. بنابراین فقدان چنین آگاهی هایی، لزوم بسترسازی های آموزشی و کاربردی مناسب را برای غلبه بر چنین چالش هایی برجسته نخواهد کرد.