تحول در ترجیحات شاخص های مسکن در کلان شهرهای ایران (نمونه مورد مطالعه شهر مشهد)

تحولات شدید قیمت مسکن در ایران در طی یک دهه اخیر باعث شده است که حتی فقیرترین خانوارها هم به نوعی وارد بورس بازی مسکن شوند. چنین شرایطی، کسب درآمد را در اولویت اول قرار داده و تامین نیاز خانوارها را به حاشیه رانده است. فرض اصلی این مطالعه آن بود که در شرایط کنونی بیش از آن که پراکنش خانوارها در سطح شهر بر اساس وضعیت اجتماعی و فرهنگی آنان باشد، به انگیزه های اقتصادی آنان مربوط است. چنین تحولی، نه تنها وضعیت مسکن را بحرانی تر می کند، بلکه تامین نیاز اعضای خانوار به خصوص کودکان و جوانان را مشکل می-سازد. به همین منظور، این بررسی با روش توصیفی و تحلیلی با استفاده از نظر نخبگان و سرپرستان خانوار در مشهد به انجام رسید. در بخش نخبگان تعداد ۳۵ نفر و در بخش سرپرستان ۳۸۵ نفر مورد پرسش قرارگرفتند. داده-های مورد نیاز با پرسشنامه محقق گردآوری شد. برای گردآوری داده ها از دو بخش کتابخانه ای و میدانی استفاده گردید. در ابتدا، شاخص های مسکن از اسناد موجود گردآوری شد. سپس این شاخص ها با استفاده از تکنیک توزیع ۲ جمله ای به گروه های کوچک تری تلخیص گردید. در نهایت، ۲۲ شاخص به عنوان مهمترین عوامل تاثیرگذار بر ترجیجات مسکونی انتخاب و بر اساس نقطه نظرات ابراز شده و به کمک مدل AHP رتبه بندی و اولویت گذاری شد. نتایج نشان داد که در شرایط حاضر، شاخص های اقتصادی بالاترین اولویت را به خود اختصاص داده و ابعاد اجتماعی و کالبدی در اولویت های بعدی قرار دارند. جایگاه زیرشاخص های مطرح در هر یک از این شاخص ها نیز نشان داد که نسبت قیمت مسکن به درآمد، برتر از سایر موارد می باشد.