اثربخشی عملیات آبخیزداری در کاهش فرسایش و رسوب با استفاده از مدل تجربی MPSIAC (مطالعه موردی: حوزه آبخیز سقزچی چای استان اردبیل)

سال انتشار: 1402
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 99

فایل این مقاله در 18 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_GESI-12-47_011

تاریخ نمایه سازی: 24 آبان 1402

چکیده مقاله:

طی دهه های اخیر تلفات منابع آب و خاک در حوزه های آبخیز در اثر بهره برداری غیراصولی از آن ها، باعث کاهش تولید و عمر مفید مخازن و افزایش میزان تولید رسوب شده است. امروزه با پیشرفت تکنولوژی، ارزیابی پروژه های آبخیزداری نیز با توجه به هدف، حجم کار و هزینه بالای آن ضرورت دارد. در این مطالعه نقش عملیات آبخیزداری در کنترل فرسایش و رسوب حوزه آبخیز سقزچی چای استان اردبیل به روش MPSIAC قبل و بعد از اجرای عملیات مورد بررسی و مقایسه قرار گرفت. در این مدل ۹ عامل موثر در فرسایش براساس شدت و ضعف خود دارای امتیاز هستند و در نهایت میزان رسوب منطقه برآورد می شود. میانگین فرسایش و رسوب بر اساس آزمون کولموگروف اسمیرنوف و با استفاده از نرم افزار SPSS، در سطح ۹۵ درصد دارای توزیع نرمال بوده و از تجزیه و تحلیل پارامتریک استفاده شد. قبل از اجرای عملیات آبخیزداری براساس نتایج آزمون t مستقل، میانگین فرسایش و رسوب در زیرحوزه های آبخیز، در سطح ۹۵ درصد برابر است؛ در حالی که بعد از اجرای عملیات آبخیزداری، میانگین فرسایش و رسوب در زیرحوزه های آبخیز دارای عملیات آبخیزداری اجراء شده و اجراء نشده، برابر نیست. نتایج تحقیق نشان می دهد در زیر حوزه های آبخیز فاقد عملیات آبخیزداری، میانگین فرسایش و رسوب به ترتیب ۴۸/۱ و ۶۷/۰ تن در هکتار در سال افزایش دارد. در حالیکه در زیرحوزه های آبخیز دارای عملیات آبخیزداری اجراء شده این مقدار میانگین فرسایش و رسوب تقریبا ثابت مانده است که نشان دهنده تاثیر مثبت عملیات آبخیزداری در حفاظت خاک بوده و نقش مهمی در جلوگیری از کاهش حجم مخزن سد سقزچی دارد.

نویسندگان

روح الله دبیری

کارشناسی ارشد، گروه مرتع و آبخیزداری، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران.

هیراد عبقری

گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی و آبخیزداری، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران

اردوان قربانی

استاد، گروه مرتع و آبخیزداری، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران.

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • احمدی، حسن (۱۳۸۶). ژئومرفولوژی کاربردی. چاپ پنجم. تهران: انتشارات دانشگاه ...
  • اسمعلی، اباذر و دیگران (۱۳۸۶، اسفند ). مدلسازی فرسایش و ...
  • اسمعلی، اباذر؛ عبدالهی، خدایار (۱۳۹۲). آبخیزداری و حفاظت خاک. اردبیل: ...
  • باقریان کلات، علی؛ لشکری پور، غلامرضا؛ غفوری، محمد (۱۴۰۰). ارزیابی ...
  • جعفری، ابوذر؛ سرائی تبریزی، مهدی؛ بابازاده، حسین (۱۴۰۰). ارزیابی تاثیر ...
  • حسنلو، م. (۱۳۸۲). مقایسه و واسنجی روش MPSIAC با آمار ...
  • داوری، مسعود؛ بهرامی، حسینعلی؛ قدوسی، جمال (۱۳۸۳). بررسی و مقایسه ...
  • رفاهی، حسینقلی (۱۳۹۴). فرسایش آبی و کنترل آن. چاپ هفتم. ...
  • رمضانی، بهمن؛ ابراهیمی، هدی؛ حق پرست مژدهی، لیلا (۱۳۹۶). نقش ...
  • شرکت مهندسی مشاور نتپا. (۱۳۸۶). گزارشات تفضیلی-اجرایی خاکشناسی حوزه آبخیز ...
  • شرکت مهندسی مشاور نتپا. (۱۳۸۷). گزارشات تفضیلی-اجرایی فرسایش و رسوب ...
  • عابدینی، موسی؛ پاسبان، امیر حسام؛ نظافت تکله، بهروز (۱۴۰۱). ارزیابی ...
  • عابدینی، موسی و دیگران (۱۴۰۱). اولویت بندی زیرحوزه های آبخیز ...
  • علی پور، حمید و دیگران (۱۳۹۵). برآورد شدت فرسایش و ...
  • عرب خدری، محمود و دیگران (۱۳۹۷). تدقیق برآورد فرسایش آبی ...
  • غفاری، گلاله و دیگران (۱۳۹۴). ارزیابی اثر طرح آبخیزداری حوضه ...
  • فیض نیا، سادات (۱۳۷۴). مقاومت سنگها در مقابل فرسایش در ...
  • کوهدرزی مقدم، مینا؛ تقی پور، سید مهدی؛ عرفانی پورقاسمی، وجیهه ...
  • معدنچی، پیمان؛ آبکار، علیجان (۱۳۹۹). عملیات آبخیزداری و تاثیر آن ...
  • بررسی تاثیر عملیات آبخیزداری بر تغییر فرسایش و کلاس رسوبدهی، با استفاده از مدل تجربی MPSIAC در مناطق نیمه خشک [مقاله ژورنالی]
  • معینی، ابوالفضل؛ مفیدی، سپیده؛ محمدیان خراسانی، شیوا (۱۳۹۷، آبان). تاثیر ...
  • موذنی نقندر، سعیدرضا؛ علیخانی، فائزه؛ حاتمی یزد، ابوذر (۱۴۰۱). بررسی ...
  • Bai, L. et al (۲۰۲۰). Soil erosion and sediment interception ...
  • Casabella-Gonzalez, M.J.; Borselli, L. & García-Meza, J.V. (۲۰۲۳) Improved MPSIAC ...
  • De Montis, A. et al (۲۰۱۷). Landscape fragmentation in Mediterranean ...
  • Efthimiou, N. & Lykoudi, E. (۲۰۱۶). Soil erosion estimation using ...
  • Feng, X. et al (۲۰۱۰). Modeling soil erosion and response ...
  • Khalili Vavdare, S.; Shahnazari, A. & Sarraf, A. (۲۰۲۲). Investigating ...
  • (۱۹۶۸). Report of the Water Management Subcommittee on Factors Affecting ...
  • Saedi, S.E. et al (۲۰۰۵). Evaluation of processbased soil erosion ...
  • Spalevic, V. (۲۰۱۱). Impact of Land Use on Runoff andS ...
  • نمایش کامل مراجع