از ظهور در پارادایم سنت تا افول در پارادایم مدرن: جایگاه صفویان در تاریخنگاری دوره قاجار
سال انتشار: 1401
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 158
فایل این مقاله در 24 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_TUHIS-13-33_003
تاریخ نمایه سازی: 4 اردیبهشت 1402
چکیده مقاله:
تاریخنگاری دوره قاجار، تحت تاثیر گفتمان تجدد و منطق درونی آن، یک تجربه تاریخی را پشت سر گذاشت که برآیند آن، ایجاد خط حایلی آشکار میان دو چشمانداز تاریخی سنت و مدرن به مثابه دو پارادایم متمایز بود. بر مبنای این تحول گفتمانی، خوانشی دوگانه از مسئله صفویان نیز اتفاق افتاد که محصول اقتضائات گفتمانی و مرزبندیهای پارادایمیک میان دو کلانروایت سنت و تجدد بود. در روایت نخست، تحت تاثیر تجربههای زیسته، اقتضائات ایدئولوژیکی و چشماندازهای تاریخی همسو با پارادایم سنت، یاد و خاطره صفویان، با نوعی خرسندی، مباهات و البته بهمثابه تکیهگاهی مشروعیتبخش با لحنی تفاخرآمیز و حماسی روایت شد و در نقطه مقابل، در چشم مورخان منتقد و تجددخواه همسو با گفتمان مدرن، تمام آن خصلتها و معیارها وارونه شده و این بار، از یک چشمانداز نو، جایگاه صفویان به موقعیتی خسرانبار، منحط و ضد تجدد تقلیل یافت. مسئله این پژوهش، تامل در چرایی ظهور و افول صفویان در این دو چشمانداز تاریخی است که به روشی تحلیلی و با تکیه بر نقد محتوایی روایتهای مورخان دوره قاجار انجام خواهد شد. بر این مبنا، این فرضیه قابل طرح است که به تناسب گذار از گفتمان سنت به تجدد و سیطره تدریجی گفتمان مدرن در این دوره، موقعیت صفویان نیز از وضعیتی مشروعیتبخش، والا و تفاخرآمیز، به موقعیتی نازل درافتاد و به رکنی مهم در انحطاطشناسی مورخان این دوره مبدل شد.
نویسندگان
حمید صادقی
دانشجوی دکتری تاریخ ایران دانشگاه اصفهان
نزهت احمدی
دانشیار دانشگاه اصفهان
مرتضی دهقان نژاد
دانشیار دانشگاه اصفهان
مراجع و منابع این مقاله:
لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :