ارزیابی جمعیت های مهمترین اکسشن های گونه Elymus libanoticus در مناطق مختلف رویشی استان کردستان

۹ اکسشن گونه مرتعی Elymus libanoticus   در ایستگاه پژوهشی بهارستان سنندج به منظور بررسی قدرت استقرار و سازگاری، کشت و تکثیر و ارزیابی انجام شد. مطالعه از سال ۱۳۸۹ شروع و تا سال ۱۳۹۴ ادامه یافت. برای هر اکسشن به مقدار کافی بذر ازپایه های مختلف در سراسر استان کردستان جمع آوری و در پائیز سال ۱۳۸۹ در فاز تکثیر برای هر اکسشن کرت های بزرگی به ابعاد ۵*۶ مترمربع در زمین اصلی در ایستگاه پژوهشی بهارستان آماده و بذور در خطوط کشت وفاصله کشت نقاط cm۵۰ و با عمق کشت cm۳ کشت شدند. در این مرحله وجین، و سه نوبت آبیاری انجام شد. در تابستان سال۹۰ بذرهای رسیده اکسشن های سبز شده برداشت و اقدام به کشت مجدد بذور اکسشن هایی گردید که در مرحله اول سبز نشده بودند. در پائیز سال های ۹۰ و ۹۱ اکسشن های هر گونه در قالب طرح های آماری بلوک های کامل تصادفی در عرصه های مرتعی بصورت دیم و عمق کاشتcm ۳ کشت شدند. ابعاد کرت های آزمایشی ۲*۴ مترمربع که بصورت ۴ خط ۴ متری با فاصله ۵۰ سانتی متر اجرا گردید و برای حذف اثرات حاشیه ای فاصله بین کرت ها ۵/۰ متر و فاصله بین بلوک ها ۲متر در نظر گرفته شد. متغیرهای اندازه گیری شده برای انتخاب و ارزیابی اکسشن ها شامل: ۱) درصد سبز شدن بذرها در عرصه ۲) گلدهی ۳) تشکیل بذر ۴) ارتفاع گیاه ۵) تولید ۶)سطح پوشش تاجی و ۷) توان رویش مجدد بودند که نتایج نشان داد بین متغیرهای اندازه گیری شده و اکسشن ها در سطح احتمال (p < ۰.۰۵) اختلاف معنی دار وجود دارد. آزمون دانکن برای پارامترهای مورد اندازه گیری اکسشن های مختلف نشان داد که اکسشن ایرانشاه، دارای بهترین و اکسشن چاخلو دارای کمترین عملکرد است. همچنین نتایج نشان می دهد که علاوه بر تفاوت قدرت ژنوتیپی اکسشن های مختلف و مقدار بارش که در مطالعات پیشین تنها عامل محدودکننده رشد و تکثیر ذکر شده، متغییر بودن عواملی از قبیل ارتفاع از سطح دریا، عمق خاک و جهت جغرافیائی مناطق جمع آوری بذور اکسشن های مختلف از عوامل تاثیرگذار در استقرار و سازگاری اکسشن های این گونه مرتعی در محل کشت بوده و بیشترین تاثیر را بر عملکرد اکسشن های مختلف داشته اند. لذا به نظر می رسد در تهیه بذر جهت تکثیر به منظور اصلاح مراتع، زون بندی مناطق ضروری بوده و استفاده از بذور اکسشن های موجود در هر ناحیه برای تکثیر و کاشت در همان ناحیه ضروری است.