ژئوشیمی و پتروژنز دایک های دولریتی حاوی مگاکریست پلاژیوکلاز واقع در بخش میانی نوار ولکانو-پلوتونیک دهج-ساردوئیه (استان کرمان)

در بخش های مرکزی نوار ولکانو-پلوتونیک دهج-ساردوئیه در استان کرمان، دایک های دولریتی ویژه ای وجود دارد که حاوی مگاکریست های پلاژیوکلاز است. این ناحیه در ۷۰ کیلومتری جنوب شهر کرمان قرار دارد و بخشی از کمربند آتشفشانی ارومیه-دختر را به نمایش می گذارد. فراوان ترین سنگ های ناحیه شامل: سنگ های آذرآواری و گدازه های آندزیتی تا بازالتی است که سنی معادل ائوسن دارد و سنگ میزبان دایک های مورد مطالعه به شمار می رود. ضخامت دایک ها در صحرا به هفت متر می رسد و پلاژیوکلاز، تنها کانی است که به خوبی در آنها مشاهده می شود. بلورهای پلاژیوکلاز یک تفریق جریانی واضحی را نشان می دهد و تمایل دارد که در بخش های مرکزی دایک ها تجمع نماید. در زیر میکروسکوپ، این دایک ها، حاوی مگاکریست های پلاژیوکلاز و فنوکریست های اولیوین است که در زمینه ای ریزبلور و میکرولیتی قرار دارد. بلورهای پلاژیوکلاز انواع بافت های غیر تعادلی نظیر: بافت غربالی، غباری و منطقه بندی را نشان می دهد. این شواهد می تواند دلیلی بر فرآیندهایی مانند: تغذیه مکرر آشیانه ماگمایی یا کاهش فشار ناشی از صعود ماگما باشد. از نظر ژئوشیمیایی این دایک ها ماهیت کالک آلکالن داشته وگرایش اندکی به سمت توله ایتی دارد. همچنین، تهی شدگی سنگ های مورد نظر از: Nb، P، Ta و Ti نشان می دهد که شاید ماگماهای سازنده آنها به مناطق فرورانش تعلق داشته و تحت تاثیر آلودگی پوسته ای قرار گرفته اند. بر اساس مطالعات پتروژنتیکی دایک های مطالعه شده در یک محیط حاشیه فعال قاره تشکیل شده اند. فراوانی عناصر کمیاب نشان دهنده این است که شاید ماگماهای سازنده دایک های منطقه، محصول ذوب بخشی یک گوشته باشد که تحت تاثیر سیالات آزاد شده از لیتوسفر فرورو، متاسوماتیزه شده است. تغییرات نسبت های Th/Yb و Ta/Yb نشان می دهد که ماگماهای مورد نظر در هنگام صعود به سطح زمین، دچار آلودگی پوسته ای شده اند.