بررسی تاثیر مدیریت نظام های زراعی و بقایای گندم بر شاخص های کارایی نیتروژن و فسفر در زراعت کلزای پاییزه

به منظور بررسی تاثیر مدیریت بقایا و نظام های مختلف زراعی بر شاخص های کارایی نیتروژن و فسفر در زراعت کلزای پاییزه (Brassica napus)، دو آزمایش مجزا به صورت کرت های خرد شده نواری در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی ۹۵-۱۳۹۴ در شهرستان های رومشگان و سرابله اجرا شد. فاکتورهای آزمایشی شامل نظام های زراعی در سه سطح کم، متوسط و پرنهاده و مدیریت بقایای گندم در چهار سطح صفر، دو، چهار و شش تن در هکتار بود. نتایج نشان داد در مدیریت کم نهاده با افزایش بقایای گندم کارایی مصرف (بهره وری) نیتروژن و فسفر کاهش یافت، به طوریکه در تیمارهای چهار و شش تن بقایا در هکتار در مقایسه با تیمار بدون بقایا بهره وری نیتروژن به طور معنی داری به میزان ۱۵ و ۲۲ درصد و بهره وری فسفر به میزان ۱۵ و ۲۰ درصد کاهش یافت. با افزایش مدیریت نظام زراعی به سمت پرنهاده تاثیر مثبت سطوح پایین بقایا بر کارایی مصرف عناصر غذایی مشخص شد. به طوریکه در مدیریت پرنهاده بیشترین میزان کارایی مصرف نیتروژن و فسفر به ترتیب با ۳/۱۲ کیلوگرم دانه به ازای کیلوگرم نیتروژن و ۳/۳۰ کیلوگرم دانه به ازای کیلوگرم فسفر از تیمارهای چهار تن بقایای گندم بدست آمد. نتایج همچنین مشخص نمود که در تمامی تیمارها تاثیر کارایی جذب نیتروژن و فسفر در مقایسه با کارایی تبدیل آنها بر کارایی مصرف هر یک از این عناصر غذایی بیشتر بود. از این رو مدیریت نظام های زراعی براساس افزایش کارایی جذب هر یک از عناصر غذایی در زراعت کلزا می تواند نقش تعیین کننده ای در افزایش عملکرد داشته باشد.