تاریخ مفهوم علوم انسانی اسلامی در ایران معاصر

سال انتشار: 1399
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 215

فایل این مقاله در 20 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_SMP-8-29_004

تاریخ نمایه سازی: 6 اردیبهشت 1400

چکیده مقاله:

هدف پژوهش حاضر مطالعه تاریخ مفهوم علوم انسانی اسلامی در ایران معاصر بود. در این راستا و با روش توصیفی-تحلیلی نشان داده شد که «مفهوم علوم انسانی اسلامی» توسط سید جمال و با معکوس کردن تلاش نوگرایانه سر سید احمدخان در خلال تماس جهان اسلام با غرب به ویژه در شبه قاره هند و در رابطه با مفاهیم «انحطاط» و «اصلاح» شکل گرفت. این کار با تفکیک هوشمندانه سیدجمال بین مفاهیم «علم و تجدد» از سویی و از سوی دیگر، «دین و سنت» انجام شد. این مفهوم با ورود مارکسیسم خودساخته ارانی در مناقشه بین سنت روحانیت و سنت چپ مارکسیستی مورد توجه و مناقشه و تاکید قرار گرفت. با پیش فرض مادر علوم بودن فلسفه از طرف هر دو سنت فکری، فلسفههای موجود از سوی سنت روحانیت به صورت کلی به دو نوع الحادی و الهی تقسیم و لذا مفهوم علوم انسانی اسلامی ایجاد شده در متون سیدجمال بار دیگر و در مواجه با مارکسیسم، جانی دوباره یافت. این مناقشه که در اصل سیاسی بود، پس از انقلاب یکی از مفاهیم سیاسی اصلی در حوزه علمی مورد توجه قرار گرفت و با مفهوم «انقلاب فرهنگی» وارد مرحلهای جدید گردید. این مفهوم در زمینه سیاسی و اجتماعی پس از انقلاب در عصر جمهوری اسلامی با مفاهیم دیگری چون «تولید علم»، «نظریهپردازی» در حوزه علوم انسانی و «ایجاد و احیای علوم و تمدن اسلامی» و در نهایت مفهوم «توسعه و پیشرفت» و «ورود به عصر جدید با حفظ هویت اسلامی»، گره خورده و محل مناقشه و بحث قرار گرفت که هنوز ادامه دارد.

نویسندگان

محمد صدرا

استادیار، دانشگاه زنجان، زنجان؛ عضو انجمن مطالعات سیاسی حوزه، ایران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • ارانی، تقی (1357). بشر از نظر مادی. در: مجموعه آثار ...
  • ارانی، تقی (2537). پسیکولوژی (علم روح). تهران: انتشارات آبان، چاپ ...
  • ارانی، تقی (بهمن1312). مجله دنیا، دوره اول، شماه 1. ...
  • اسدآبادی، سید جمال‌الدین (بی‌تا). رسائل و مقالات فارسی. تهیه، تنظیم، ...
  • اسدآبادی، سید جمال‎الدین (بی‌تا). مجموعه آثار (4): نامه‌ها و اسناد ...
  • انوشه، حسن (13 80). دانشنامه ادب فارسی. تهران: وزارت فرهنگ ...
  • جمعی از مترجمان (1386). جامعه‌گرایان و نقد لیبرالیسم (گزیده اندیشه‌های ...
  • حامد ابوزید، نصر (2015م). اصلاح اندیشه اسلامی: تحلیلی تاریخی‌-‌انتقادی. ترجمه ...
  • خارقانی، سید اسدالله (1339). محوالموهوم و صحوالمعلوم یا راه تجدید ...
  • 10. خراقانی، سید میر اسدالله (1339). محوالمهوم و صحوالمعلوم. تهران: ...
  • 11. ریخته‌گران، محمدرضا (بی‌تا). جنبش وهابی‌گری در هند. در:تحقیقاتی درباره ...
  • 12. صاحبی، محمدجواد (۱۳۸۱). سرچشمه‌های نواندیشی دینی: درآمدی بر تاریخ ...
  • 13. طباطبایی، سیدجواد (1389). سیدجمال‌الدین اسدآبادی. در: دائرةالمعارف بزرگ اسلامی. ...
  • 14. عباس میرزا قاجار (ملک آرا) (1361). شرح حال عباس ...
  • 15. عزیز، احمد (1367). تاریخ تفکر اسلامی در هند. ترجمه ...
  • 16. عسکری، حسین (1384). شیخ هادی نجم‌آبادی یکی از پیشگامان ...
  • 17. گادامر، هانس‌گئورک (1393). آغاز فلسفه. ترجمه عزت‌الله فولادوند. تهران: ...
  • 18. مجتهدی، کریم (۱۳۸۵). سید جمال‌الدین اسدآبادی و تفکر جدید. ...
  • 19. موثقی، احمد (1374). جنبش‌های اسلامی معاصر. تهران: انتشارات سمت. ...
  • 20. والزر، مایکل (1389). فربه و نحیف (خاستگاه هنجارهای اخلاقی). ...
  • 21. هاردی، پی (1369). مسلمانان هند بریتانیا. ترجمه حسن لاهوتی. ...
  • 22. هندی، سرسید احمدخان (1334). تفسیرالقرآن و هوالهدی والفرقان. ترجمه ...
  • 23. هندی، سرسید احمد خان. جریده ماهانه تهذیب الاخلاق (دوره ...
  • نمایش کامل مراجع