مناسبات دین و سیاست در اندیشه فقهای عصر قاجار

سال انتشار: 1399
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 403

فایل این مقاله در 20 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_SMP-8-30_003

تاریخ نمایه سازی: 6 اردیبهشت 1400

چکیده مقاله:

هدف پژوهش حاضر بررسی مناسبات دین و سیاست در اندیشه فقهای عصر قاجار است. در این راستا، با استفاده از روش هرمنوتیک روشی اسکینر، با تحلیل پیوند دین و سیاست در میان فقهای عصر قاجاریه و بیان ضرورت ریاست و حکومت بر مبنای فقهای شیعه در این عصر، مناسبات فقهای عصر قاجار و سلاطین بررسی شد. همچنین جنبههایی از تاملات فقه سیاسی در عصر قاجاریه که بر پایه آن مهمترین تحولات این عصر ازجمله مشروطه رقم خورد نیز مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که قدرت علمای شیعه و نقش مردمی آنان سبب میشد که حکومتهای جور به حمایت آنان نیازمند باشند. فقها نیز از مشروعیت و اقتدار دینی و محبوبیت مردمی خود بهره میگرفتند و با برقراری ارتباط با سلاطین در جهت رفاه و آسایش شیعیان گام برمیداشتند. سلطنت قاجار به جهت عدم پشتوانه مذهبی و عدم محبوبیت مردمی، نیازمند حمایت فقهای شیعه بودند و فقها نیز با توجه به وضع موجود و بحرانهای زمانه خود با حمایت از قاجار بر حقوق عامه مردم و توجه به نیازهای آنان به حکومتگران تاکید میکردند. حکومت مشروطه که با ناکاهیهای فراوان در جامعه ایران حضور یافت، این واقعیت را برای فقهای شیعه به همراه داشت که نظم مردمی حاصل اندیشههای غربی در جامعه مذهبی ایران جایگاهی ندارد و تنها راه رهایی از ظلم، تشکیل حکومت اسلامی و اجرای احکام اسلامی است.

کلیدواژه ها:

روش هرمنوتیک روشی اسکینر ، فقه سیاسی ، فقهای شیعه ، عصر قاجاریه ، نهضت مشروطه

نویسندگان

رجبعلی اسفندیار

استادیار، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، قم، ایران.

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • ابوفارس، محمد عبدالقادر (1998). الفقه السیاسی عند الامام الشهید حسن ...
  •  اسکینر، کوئنتین (1390). آزادی مقدم بر لیبرالیسم. ترجمه فریدون مجلسی. ...
  • انصاری، شیخ مرتضی (1368). فرائد الاصول. قم: مجمع الفکر الإسلامی، ...
  • انصاری، شیخ مرتضی (1374). المکاسب. قم: دهقانی. ...
  • آجدانی، لطف‌الله (1383). علما و انقلاب مشروطیت ایران. تهران: نشر ...
  • آخوند خراسانی، محمدکاظم (1406ق). حاشیة المکاسب. مصحح سیدمهدی شمس‌الدین. تهران: ...
  • پولاک، یاکوب ادوارد (1361). سفرنامه پولاک «ایران و ایرانیان». ترجمه ...
  • ترکمان، محمد (1362). رسائل اعلامیه‌ها مکتوبات و روزنامه شیخ فضل‌الله ...
  • تنکابنی، میرزا محمد (1413ق). قصص العلماء. بیروت: دارالمحجه البیضاء. ...
  • تیموری، ابراهیم (1363). عصر بی‌خبری یا امتیازات ایران. تهران: انتشارات ...
  • حائری، عبدالهادی (1360). تشیع و مشروعیت در ایران. تهران: امیرکبیر. ...
  • ذبیح‌زاده، علی‌نقی (1382). رهبران دینی در نهضت مشروطه. قم: مؤسسه ...
  • رهبری، مهدی (1385). هرمنوتیک و سیاست. تهران: انتشارات کویر. ...
  •  ریخته‌گران، محمدرضا (1378). منطق و مبحث هرمنوتیک (اصول و مبانی ...
  • سایکس، سرپرسی (1380). تاریخ ایران. ترجمه محمدتقی فخرداعی. تهران: افسون. ...
  • سبط شیخ، ضیاءالدین (1373). زندگی‌نامه استاد فقهاء شیخ انصاری. قم: ...
  • شکوری، ابوالفضل(1377). فقه سیاسی. قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی. ...
  • علوی، سید نادر (1384). هویت فقه سیاسی. پژوهش و حوزه، ...
  • کاشف ‌الغطاء، شیخ‌جعفر (1226ق). بغیه‌ الطالب فی معرفه ‌المفروض والواجب. ...
  • کاشف ‌الغطاء، شیخ‌جعفر (1412ق). شرح القواعد. محقق السید محمدحسین رضوی ...
  • کاشف ‌الغطاء، شیخ‌جعفر (بی‌تا). کشف ‌الغطاء عن الشریعة الغرّاء. اصفهان: ...
  • کدی، نیکی (1381). ایران دوره قاجار و برآمدن رضاخان(1314-1175). تهران: ...
  • الگار، حامد (1369). دین و دولت‌ در ایران و نقش ...
  • لک‌زایی، نجف (1385). چالش سیاست دینی و نظم سلطانی. قم: ...
  • میراحمدی، منصور (1386). ویژگی‌های معرفت‌شناختی فقه سیاسی شیعه و اهل‌سنت. ...
  • میرزای قمی (بی‌تا). رساله اصول دین. چاپ سنگی. ...
  • نائینی، محمدحسین (1361). تنبیه الامه و تنزیه المله با مقدمه ...
  • نجفی، محمدحسن (1400ق). جواهر الکلام فی شرح شرایع ‌الاسلام. بیروت: ...
  • نراقی، ملااحمد (1330). سیف ‌الامه. نسخه چاپ سنگی. ...
  •  نراقی، ملااحمد (1417ق). عوائد الایام. قم: مرکز النشر الاسلامی التابع ...
  • Quentin, S. (1969). Meaning and Understanding in the History of ...
  • Quentin, S.(1972).Motives, Intention and Interpretation of Texts. New Literary history, ...
  • نمایش کامل مراجع