کنترل بیولوژیکی بیماری های مهم پژمردگی فوزاریومی سیب زمینی بصورت آغشته نمودن بذر با جدایه های ‭Trichoderma ‬در استان سمنان

به منظور بررسی تاثیر ج دایه های ‭Trichoderma ‬در کنترل بیماری پژمردگی سیب زمینی با ع وامل 1‭-F. oxysporum (F‬1) و ‭(F‬‮‭3-1‬‭) F. solani ‬آزمایشی طی سالهای‮‭85-89‬ در مرکز تحقیقات کشاورزی استان سمنان (شاهرود) انجام شد. برخی از جدایه ها توسط محیط کشت اختصاصی از ناحیه ریزوسفر سیب زمینی مزارع استان جداسازی و تعدادی نیز از دانشگاه همدان و تهران تهیه شد. برای بررسی فعالیت آنتاگونیستی جدایه های تریکودرما از روش متابولیت های فرار و کشت متقابل استفاده و قطر کلنی قارچ عامل بیماری و درصد کاهش رشد در مقایسه با شاهد محاسبه شد. در آزمایشات گلخانه ای، جدایه های مذکور روی سبوس و قارچ عامل بیماری روی دانه های گندم رشد داده و به ترتیب به میزان ‮‭10‬ و ‮‭14‬ گرم به ازای هر کیلو گرم خاک با خاک گلدان مخلوط و درصد آلودگی بوته های سیب زمینی در محاسبات آماری منظور گردید. در کلیه آزمایشات فوق از طرح کاملا تصادفی استفاده گردید. هشت جدایه تریکودرما در کشت متقابل روی محیط ‭PDA ‬باعث کاهش جلوگیری از رشد قارچ عامل بیماری شدند. ج دایه های ‭(T. asperellum) T‬2 و‭(T. atroviridae) T‬3 پس از متوقف نمودن رشد گونه های ‭F. oxysporum ‬و ‭F. solani‬شروع به پیشروی، استقرار و اسپورزایی روی میسیلیوم آن نموده و در صد کاهش رشد میسیلیوم در این روش بین ‮‭59‬ تا %‮‭84‬ متغیر بود. در نمونه های میکروسکوپی مشاهده گردید که هیف جدایه های تریکودرما در طول هیف گ ونه های مذکور رشد نموده بدون اینکه بداخل آن نفوذ نماید. کاهش رشد میسیلیوم گونه های عامل بیماری در اث ر متابولیت های فرار ج دایه های تریکودرما بطور معنی داری اختلاف داشته (%5= ) و درصد کاهش رشد بین %‮‭12‬ تا ‮‭46/67‬ % متغیر بود. درصد آلودگی بوته های سیب زمینی در گلدانهایی که با تریکودرما به اضافه عوامل بیماری ‭(F. oxysporum ‬و‭F. solani) ‬تیمار شده بودند کمتر از گلدانهایی بود که فقط با ع امل بیماری آغشته شده بودند (%1= ). وکمترین درصد آالودگی در تیمار ‭(T. asperellum (T‬2 به میزان ‮‭2/5‬ درصد در مقایسه با شاه د آلوده به گ ونه ‭F. oxysporum ‬به میزان ‮‭68/75‬ درصد مشاهده شد، درحالیکه جدایه ‭T. brevicompactum(T‬5‭A) ‬توانست موجب کمترین درصد آلودگی (‮‭25‬/%6) نسبت به شاهد آلوده (%‮‭70‬) گردد. به منظور بررسی کارایی جدایه های ت ریکودرما در شرایط مزرعه آزمایشی طی دو سال در قالب طرح بلوکهای کام ل تصادفی با 8 تیمار در سه تکرار با ایجاد آلودگی مصنوعی بر روی رقم اگریا اجرا شد. نتایج حاصل از دوسال آزمایش نشان داد ج دایه های تریکودرما تاثیر مطلوبی (%5= ) در کنترل گ ونه ‭F. oxysporum ‬داشته بطوریکه متوسط آلودگی در تیمارهای ‭T. virens (Tv) ‬و ‭T. asperellum T‬2)) بترتیب ‮‭11‬ و ‮‭12/33‬ درصد و در تیمار ف اقد تریکودرما ‮‭21/66‬ درصد بود. بررسی میانگین عملکرد نشان داد تیمار ‭T. virens (Tv) ‬با متوسط عملکرد ‮‭40/26‬ تن درهکتار بیشترین میزان تولید را در مقایسه با شاهد آلوده (‮‭30/30‬ تن در هکتار) به خود اختصاص داد. شایان ذکر است جدایه های تریکودرما در شرایط مزرعه تاثیر معنی داری در کنترل گونه ‭F. solani ‬نداشتند .