مطالعه نحوه توارث مقاومت به بیماری ویروسی ‭BCMNV ‬در لوبیا و تهیه جمعیت های پایه جهت ایجاد ارقام مقاوم

ویروس موزاییک معمولی لوبیا‭(Bean Common Mosaic Virus) ‬بطور وسیعی در جهان گسترش پیدا کرده و باعث افت عملکرد و همچنین نقصان در کیفیت محصول شده است. به منظور بررسی ژنتیک مقاومت و نحوه وراثت ژن های مقاوم به این ویروس از روش میانگین نسل ها استفاده گردید. ژنوتیپ های گلی(مقاوم)، درخشان(مقاوم)، ناز(حساس) و اختر(حساس) بدین صورت با یکدیگر تلاقی داده شدند: (گلی ا ناز)، (درخشان ا ناز)، (گلی ا درخشان) و (ناز ا اختر) و نسل های P1، P2، F1، F2، ‭BC‬1 و ‭BC‬2 برای هر 4 تلاقی ایجاد گردید. 4 آزمایش جداگانه(مربوط به 4 فامیل) در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در3 تکرار در شرایط گلخانه اجرا شد. آلودگی در مرحله 2 برگی و نمونه برداری جهت آزمون الایزا ‮‭21‬ روز پس از آلودگی انجام گردید. مطالعه نحوه توارث مقاومت به ویروس ‭BCMV ‬بر اساس دو صفت میزان آلودگی گیاه و میزان کلروفیل برگ انجام شد. نتایج تجزیه واریانس صفات میزان آلودگی و میزان کلروفیل برگ برای نسل های P1، P2، F1، F2، ‭BC‬1 و ‭BC‬2 حاصل از تلاقی های ‭(P‬2) ناز ا ‭(P‬1) گلی، ‭(P‬2) ناز ا ‭(P‬1) درخشان، ‭(P‬2) درخشان ا ‭(P‬1) گلی و ‭(P‬2) اختر ا ‭(P‬1) ناز نشان داد که در تمامی تلاقی ها به جز تلاقی (ناز ا اختر) تفاوت معنی داری بین نسل ها وجود دارد. بنابراین تجزیه میانگین نسل ها در ارتباط با این صفت برای تمامی تلاقی ها به جز(ناز ا اختر) انجام شد. بر اساس میزان آلودگی تجزیه میانگین نسل ها نشان داد که اجزا افزایشی و اپیستازی‭([i] ‬و ‭[l]) ‬نقش مهمی در کنترل این صفت دارند. برآورد دامنه میانگین های توارث پذیری عمومی برای تمام تلاقی ها بین ‮‭0/64‬ تا ‮‭0/85‬ و برای توارث پذیری خصوصی بین ‮‭0/53‬ تا ‮‭0/82‬ بود. در این بین در تلاقی(درخشان ا ناز) میزان توارث پذیری خصوصی به میزان بالایی(‮‭0/82‬) برآورد شده است، که این موضوع نشان دهنده سهم بالای آثار افزایشی در کنترل این صفت در این تلاقی است. از طرفی در دو تلاقی دیگر(گلی ا ناز) و (گلی ا درخشان) این مقدار(آثار افزایشی) سهم کمتری را دارا می باشد. بطور کلی نتایج نشان می دهد که جز افزایشی در کنترل این صفت دارای اهمیت زیادی است، بنابراین گزینش برای مقاومت های بالاتر می تواند موثر باشد. کلمات کلیدی: لوبیا، ویروس موزاییک معمولی لوبیا، تجزیه میانگین نسل ها