ارزیابی تکمیلی مقاومت 36 ژنوتیپ لوبیا چیتی و مکانیسم های مربوط به آن نسبت به کنه دونقطه ای در شرایط مزرعه و گلخانه

کنه تارتن دو لکه ای"Tetranychidae) )Tetranychus urticae"یکی از مهمترین آفات لوبیا در کشور ما و از جمله مناطق لوبیا کاری استان مرکزی محسوب شده و خسارت زیادی را به این کشاورزان وارد می نماید. در حال حاضر به طور متوسط 5-2 بار در منطقه علیه این آفت سمپاشی صورت می گیرد. استفاده از ارقام مقاوم می تواند یکی از روش های مفید درکنترل این آفت در یک سیستم مدیریت تلفیقی محسوب شود. این تحقیق در طی سه سال در شرایط مزرعه با کاشت 36 ژنوتیپ لوبیا چیتی به همراه شاهد حساس در قالب طرح بلو کهای کامل تصادفی با سه تکرار در ایستگاه تحقیقات لوبیای خمین اجرا شد. ارزیابی تراکم جمعیت و میزان خسارت کنه تارتن دو لکه ای ، اندازه گیری عملکرد و اجزای آن در طول سه سال انجام شد. بعد از سال سوم اجرای طرح ، 15 ژنوتیپ لوبیا چیتی که دارای تحمل بالاتری نسبت به خسارت و جمعیت کنه تارتن دو لکه ای بودند و از نظر عملکرد و اجزای آن دارای وضعیت مطلوبتری بودند انتخاب و نسبت به کشت مجدد و ارزیابی مکانیسم های مقاومت آنها از قبیل تست آنتی زنوز، تست آنتی بیوز و تست تحمل در شرایط گلخانه اقدام گردید. نتایج این تحقیق با استفاده از نرم افزار آماری SAS آنالیز شد، میانگین ها از طریق آزمون LSDبا ژنوتیپ شاهدحساس مورد مقایسه قرار گرفت و شاخص مقاومت گیاهی بر اساس فرمول(/XYZ1 )محاسبه گردید.نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که ژنوتیپ های 21364 KS-، 21484 KS- ، 21452 KS- و 21461 KS-با مقیاس خسارت 01/3، 75/3، 75/3 و 4 به عنوان ژنوتیپ های متحمل به خسارت کنه تارتن دو لکه ای انتخاب شدند، ژنوتیپ های 21342 KS-، 21485 KS-، 21364 KS- و21191 KS- به ترتیب با 4/13، 8/12، 2/10 و 1/9 عدد کنه در یک دوره رشدی دارای مکانیسم مقاومت مطلوبی از نوع آنتی بیوز بودند و ژنوتیپ های 21461 KS-، 21375 KS-، 21484 KS-، 21193 KS- و 21191 KS- به ترتیب با 8/5، 3/4، 7/3، 2/3 و 7/1 عدد کنه دارای مکانیسم آنتی زنوزبودند. نتایج حاصل از بررسی شاخص مقاومت گیاهی نشان داد که ژنوتیپ های 21191 KS-، 21342 KS-، 21364 KS- ، 21484 KS-، 21193 KS- و 21452KS- دارای شاخص مقاومت بالایی به ترتیب به میزان 6/75، 1/29، 4/24، 6/22، 5/18 و 1/14 بوده و جزو ژنوتیپ های مقاوم به خسارت و جمعیت کنه تارتن دو لکه ای انتخاب شدند. از نتایج دیگر این تحقیق آن است که مکانیسم آنتی بیوز بیشترین سهم را در مقاومت ژنوتیپ های لوبیا چیتی نسبت به کنه تارتن دو لکه ای دارا می باشد. واژه های کلیدی: ژنوتیپ های لوبیا چیتی، کنه تارتن دو لکه ای و مکانیسم های مقاومت.