ارزیابی اثربخشی آموزش بالینی دانشجویان رشته اتاق عمل

سابقه و هدف: آموزش در همه محیط های بالینی پیچیده است. با این وجود، فرآیند یاددهی و یادگیری در محیط اتاق عمل، متفاوت و پیچیده تر از سایر محیط های بالینی است چرا که، علاوه بر سه عنصر بیمار، استاد و دانشجو، کار تیمی و همکاری بین رشته ای، تنوع رویه ها در اتاق عمل، بار کاری، حجم زیاد و سنگین مسئولیت ها، ورود و خروج سریع بیماران، غیر قابل پیش بینی بودن، بروز لحظه ای مخاطرات در اتاق عمل، تعاملات اعضای تیم جراحی و چند فرهنگی بودن محیط هم می تواند بر فرایند آموزش تاثیر گذار باشد. این پژوهش با هدف تعیین اثر بخشی آموزش بالینی (دوره های کارآموزی تکنولوژی های جراحی) دانشجویان کارشناسی پیوسته و نا پیوسته اتاق عمل دانشگاه علوم پزشکی مشهد انجام شد. مواد و روش ها: مطالعه حاضر از نوع توصیفی- تحلیلی است که در نیمسال دوم تحصیلی 96-95 انجام شد. نمونه های پژوهش شامل200 نفر از دانشجویان دوره کارشناسی پیوسته و ناپیوسته اتاق عمل مشغول به تحصیل در دانشگاه علوم پزشکی مشهد بودند که به صورت سرشماری انتخاب شدند. معیار ورود به مطالعه، داشتن حداقل سابقه یک ترم کارآموزی در مراکز بهداشتی درمانی و شرکت داوطلبانه در مطالعه بود. ابزار گردآوری داده ها در این پژوهش، پرسش نامه استاندارد، ارزیابی اثربخشی برنامه آموزشی (مقیمی و رمضان 1390) بود. یافته ها: از بین 200نفر دانشجوی شرکت کننده، 132 نفر دختر و 68 نفر پسر که ترم تحصیلی کارشناسان پیوسته، بین ترم 2 تا 7 و ناپیوسته ها ترم 2و3 بودند. رنج سنی 96% شرکت کنندگان بین 21تا 25 سال، 82%دانشجویان پیوسته کارشناسی و 18% کارشناسی نا پیوسته، 64% آنها 5 دوره کارآموزی و 18% آنها سه دوره کارآموزی را گذرانیده بودند. جنسیت مدرسان آنها 70%خانم و30% اقا بود.66 % شرکت کنندگان امتیاز کمتر از 55 به اثر بخشی برنامه کارآموزی تکنولوژی جراحی خود داده اند که نشان می دهد که برنامه آموزشی تا حدودی اثربخش می باشد و تنها 34% از شرکت کنندگان، معتقد بودند که کارآموزی های تکنولوژی جراحی از اثربخشی بالایی برخوردار می باشد. هیچ کدام از شرکت کنندگان، معتقد به اثربخشی پایین برنامه آموزشی، نبوده اند. آزمون های آماری بین نمره خانم ها و اقایان اختلاف آماری معنی داری نشان نداد 0/648 = Pهمچنین آزمون های آماری مثل من ویتنی یو بین نمره کل یا در واقع اثربخشی آموزش با ترم های مختلف تحصیلی، سن، جنسیت مدرس، کارشناسی پیوسته یا ناپیوسته بودن دانشجویان، اختلاف آماری معنی داری نشان نداد ( 0/05 ≤ P.).نتیجه گیری: حمایت و نظارت در محیط آموزش بالینی می تواند باعث ایجاد حس اعتماد و اطمینان بین دانشجویان و ناظران، نگرش مثبت مدرسان بالینی به امر نظارت، بازخوردهای منطقی به دانشجویان و در نهایت باعث ارتقای یادگیری بالینی دانشجویان می گردد. اندازه گیری اثربخشی به صورت مطلق و در پایان یک دوره آموزشی، رویکرد کاملی نیست. اثربخشی و کیفیت آموزش، باید در طول فرایند آموزش ایجاد و تضمین گردد و در پایان برای اطمینان از صحت اقدامات و تحقق اهداف مورد ارزیابی قرار گیرد.