بررسی جایگاه مجموعه های آرامگاهی صوفیان در معماری ایرانی-اسلامی منطقه آذربایجان از منظر تاریخ فرهنگی(مطالعه موردی مجموعه آرامگاه شیخ شهاب الدین اهری )

تصوف و ابنیه خانقاهی بخش جداناشدنی از تاریخ معماری ایران بوده که چند سده به عنوان مرکزی برای ترویج دین اسلام و گسترش آن در مناطق مختلف محسوب می شد. این بناها که در منابع گوناگون جز ابنیه خیر شمرده می شوند. در تاریخ معماری ایران در دوران گذشته نظام خانقاهی به صورت یک رکن مهم به لحاظ تاریخ فرهنگی و معماری نقش تعیین کننده ای را ایفا می-کرد که بررسی آن لازم به نظر می رسد. بقعه شیخ شهاب الدین اهری یک بنای خانگاهی است. این مجموعه شامل خانقاه، مسجد، ایوانی، مناره ها و غرفه های متعدد دارای ویژگی های خاص معماری می باشد. هدف از این تحقیق بررسی جایگاه مجموعه های آرامگاهی صوفیان در معماری ایرانی-اسلامی منطقه آذربایجان از منظر تاریخ فرهنگی در مجموعه آرامگاه شیخ شهاب الدین اهری می باشد. روش تحقیق حاضر بصورت توصیفی تحلیلی بامطالعه منابع کتابخانه ای و اسناد تاریخی و معماری، ابعاد فرهنگی خانقاه شیخ اهری را شناسایی و با استفاده از تحلیل مدارک معماری و پژوهشی سعی در شناخت فضاهای خانقاهی و ترسیم الگوی خانقاه در مجموعه آرامگاهی شیخ شهاب الدین اهری را دارد. یافته ها نشان داد کلیت ساختاری مجموعه شیخ شهاب الدین اهری آفرینش یک باره نداشته و موجودیت آن، متاثر از تصمیمها و اقدامهای عمرانی دوره های مختلف است. به تعبیری می توان گفت که سیمای معماری این مجموعه تاریخی در هر یک از مراحل تکوینی آن، تجسد و تجسمی از موضع گیری فرهنگی زمان نسبت به آن بوده است.