آسیب شناسی کالبدی مهاجرت و تحرک جمعیت شناور در سکونتگاه های روستایی استان گیلان

مهاجرت فرآیندی پویا و نتیجه تغییرات اقتصادی-اجتماعی است که به لحاظ تقسیمات رایج در دو بخش مهاجرت های داخلی و بین المللی قابل تفکیک و بررسی است. مهاجرت داخلی از عناصر عمده تغییر فرایندهای جمعیتی و مکانیزم اصلی توزیع و باز توزیع جمعیت بشمار می رود. جریان مهاجرت از شهرها بسمت نواحی روستایی بعنوان بخشی از تحولات پسامدرنیته است که پیامدهای اقتصادی- اجتماعی- فرهنگی، زیست محیطی و کالبدی به همراه دارد. مطالعات و پژوهش های موجود نشان می دهد که مهاجرت گسترده و روز افزون به نواحی روستایی، عوارض کالبدی مانند« تغییر در نظام مالکیت»، « تحول در کاربری زمین و چشم انداز روستاها»، « افزایش ساخت خانه های دوم و آشفتگی کالبدی ناشی از آن»، « درهم ریختگی کالبدی»، و« آشفتگی در معماری و ساخت وساز» بهمراه خواهد داشت. این مقاله با روش توصیفی-تحلیلی و باستناد مطالعات اسنادی و جمع آوری اطلاعات میدانی و مصاحبه با کارشناسان و مدیران محلی به بررسی آسیب های کالبدی ناشی از مهاجرت و تحرک جمعیت شناور به نواحی روستایی استان گیلان می پردازد. یافته های این پژوهش نشان داد که سطوح کشاورزی استان در فاصله سرشماری های سال ۶۷ تا ۹۰ حدود ۳۳ درصد کاهش داشته است که مسلما از دلایل عمده این موضوع درخواست برای زمین در استان و تغییر کاربری آن است. مالکیت ۲۵ درصد از اراضی مولد استان در اختیار مالکین «غایب از ده» است. ساخت و ساز در طی دهه اخیر (علیرغم کاهش ۱۶ درصدی جمعیت روستایی) ۶۷ درصد رشد داشته که در پرتو آن تخلفات ساختمانی متعددی رخ داده است ضمن اینکه بین جمعیت، منابع و زیرساخت های استان توازن منطقی برقرار نیست.