مروری بر مفاهیم و مدل سازی تاب آوری و انصاف در لجستیک بشردوستانه با استفاده از رویکرد فراتحلیل

زمینه و هدف: در سال های اخیر به دلیل افزایش آسیب های زیست محیطی، نظیر اقداماتی که باعث افزایش دمای کره زمین شده است؛ و همچنین افزایش جنگ و تروریسم در سراسر جهان، شاهد افزایش بلایای گوناگون بوده ایم. درنظرگیری برنامه ریزی مناسب برای امور لجستیکی و ارسال اقلام امدادی در قبل و بعد از فاجعه می تواند باعث نجات جان و مال آسیب دیدگان بشود. در این مطالعه، دو موضوع تاب آوری و انصاف در لجستیک بشردوستانه از دیدگاه تحقیق در عملیات مورد بررسی قرار گرفته است. انصاف به توزیع و ارضای مساوی و عادلانه تقاضای اقلام امدادی بین حادثه دیدگان می پردازد. همچنین تاب آوری به مجموعه ای از اقدامات که باعث کاهش آسیب پذیری سیستم در برابر بلایا و بازگشت سریع سیستم به شرایط قبل از فاجعه می شوند، اشاره دارد. روش: هدف از این مطالعه مرور پیشینه پژوهش حوزه های انصاف و تاب آوری در لجستیک بشردوستانه است. داده های مورد استفاده از نوع کیفی هستند. تمرکز این مطالعه، بررسی پژوهش های این حوزه طی سال های ۱۳۸۹ الی ۱۴۰۲ است. در این مطالعه، داده های مورد استفاده از کتاب ها و مقالات موجود در پایگاه های اطلاعاتی آنلاین نظیر گوگل اسکولار و اسکوپوس به دست آمده است. سپس از روش فراتحلیل و با استفاده از نرم افزار مایکروسافت اکسل داده ها مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت اند. یافته ها: انصاف و تاب آوری را می توان جزو مباحث چالش برانگیز سازمان امداد و نجات دانست. همان طور که نتایج این مطالعه نشان می دهد، با وجود افزایش روزافزون تعداد مطالعات در مباحث تاب آوری و انصاف در لجستیک بشردوستانه، اما هنوز به اندازه کافی به آن توجه نشده است. نتایج این مطالعه نشان می دهد علی رغم اهمیت کاربردی این دو مفهوم در حوزه لجستیک بشردوستانه توجه کمی به آنها در پژوهش های این حوزه شده است. از جمله زمینه های تحقیقاتی می توان به درنظرگیری همزمان انصاف و تاب آوری، درنظرگیری سنجه ای در جهت ایجاد تاب آوری به صورتی کارآمد در توزیع اقلام امدادی در لجستیک بشردوستانه، و درنظرگیری رویکردهای ریسک گریز عدم قطعیت مانند بهینه سازی استوار اشاره کرد. نتیجه گیری: در این مطالعه، اهمیت انصاف و تاب آوری و سنجه های اندازه گیری آن ها در لجستیک بشردوستانه نشان داده شده است. نتایج نشان می دهد علی رغم اهمیت انصاف و تاب آوری در لجستیک بشردوستانه، همچنان شکاف های تحقیقاتی بسیاری وجود دارد، که نتایج آن ها می توانند به بهبود برنامه ریزی سازمان امداد و نجات کمک قابل توجهی کند.