ظرفیت های سیاسی تدبر قرآنی در منظومه فکری آیت الله العظمی خامنه ای(مدظله العالی)

سال انتشار: 1401
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 195

فایل این مقاله در 38 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_PJOOH-1-2_006

تاریخ نمایه سازی: 29 مهر 1402

چکیده مقاله:

عملیات تفسیر قرآن در زوایای مختلف همواره پیگیری و برای آن اصول، روش، مبانی و قواعدی تنظیم شده و به صورت علوم تفسیری بیان گشته­اند. در این بین تفسیر سیاسی به مثابه گرایشی نوبنیاد در عصر حاضر مستلزم بحث و سازمان­دهی جدید است. برای ساماندهی تفسیر سیاسی، مفسران بر پایه مبانی هستی­شناختی، انسان­شناختی، معرفت­شناختی به فهم قرآن کریم می پردازند. استنطاق از قرآن به مفسران سیاسی این فرصت را می­دهد نظرات و الگوهای هماهنگ با مسائل اجتماعی- سیاسی را تئوریزه کنند و در اختیار جامعه قرار دهند. لازمه چنین اقدامی مهارت در فهم قرآن و روش مندی در نحوه تلقی از آیات قرآن است. از آنجا که عنصر تدبر در بیانات و رهنمودهای مقام معظم رهبری بسیار مشهود می باشد و از نگاه ایشان با دوگانه تلاوت - تدبر در قرآن، می توان فهمی شگرف از آیات قرآن در تمامی ساحت ها به دست آورد؛ شناخت ظرفیت سیاسی تفسیر تدبری قرآن در منظومه فکری آیت الله خامنه ای برای این جستار هدفی ارزشمند خواهد بود. به همین روی این جستار با هدف مزبور و از رهگذر روش توصیفی- تحلیلی به بررسی عنصر تدبر در افاضات مقام معظم رهبری پرداخته و به مطالب پیش رو به عنوان نتایج تحقیق تاکید می کند: نخست از آنجا که رویکرد مقام معظم رهبری در فهم قرآن کریم رویکردی اجتماعی - تمدنی می باشد، نظام­سازی رکن بنیادین و مبنای اساسی در اندیشه ایشان مطرح شده است. نظام­سازی در ساحت­های گوناگونی انجام می شود و عالی ترین سطح آن نظام حکومتی می باشد. دوم؛ آیت الله خامنه ای به آیات قابل توجهی از قرآن با نگاه سیاسی - اجتماعی توجه کرده و با استمداد از بعضی آیات سوره مبارکه حج، اقامه نماز، ایتاء زکات، امر به معروف و نهی از منکر را مثلث نظام­ساز می­دانند. سوم؛ نظام سیاسی مطلوب و مطمح نظر آیت الله خامنه­ای نظامی است که بر پایه اصول الهی- اسلامی بنیان نهاده شده باشد و در آن معنویت و مادیت آحاد جامعه توامان با هم لحاظ شود؛ از این رو در اندیشه تفسیری ایشان، نظام سیاسی مشروع، نظامی است اسلامی از نوع شیعی و بر پایه رهبری ولی فقیه با رعایت شاخص­هایی همچون علمیت، ایمان و تقوا که توسط رهبر و حاکم جامعه هدایت شود و مسئولان و کارگزاران و مردم در تحت رهبری چنین رهبر الهی به رشد و تعالی برسند.

کلیدواژه ها:

قرآن ، تدبر ، تفسیر سیاسی ، سیاست ، آیت الله العظمی خامنه ای (زید عزه)

نویسندگان

مهدی اسماعیلی صدرآبادی

استادیار علوم قرآن و حدیث، دانشگاه ولی عصر(عج) رفسنجان، دانشکده علوم انسانی حضرت نرجس

سید محمد موسوی

دانشجوی دکتری رشته علوم قرآن و حدیث دانشگاه کاشان

سارا حیدری

کارشناس ارشد علوم قرآن و حدیث دانشگاه علامه طباطبایی

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • فارسیقران کریم ...
  • نهج البلاغه ...
  • ابن فارس، احمدبن فارس (۱۴۰۴ق). معجم مقاییس اللغه. تحقیق: عبدالسلام ...
  • ابن منظور، محمدبن مکرم (۱۳۷۵). لسان العرب، بیروت، دار صادر ...
  • ابن سیده، علی بن اسماعیل (۱۴۲۱ق). المحکم و المحیط الاعظم. ...
  • امرائی، حسن (۱۳۸۸). مهندسی سیاست. تهران: شوکا ...
  • ایازی، محمدعلی (۱۳۸۰). جامعیت قرآن. رشت: کتاب مبین ...
  • ایزدی مبارکه، کامران (۱۳۷۶). شروط و آداب تفسیر و مفسر. ...
  • برقی، احمد بن محمد بن خالد (۱۳۷۱ق). المحاسن. تحقیق و ...
  • پارسانیا، حمید (۱۳۹۰). روش شناسی انتقادی حکمت صدرایی. قم: کتاب ...
  • الجوهری، اسماعیل بن حمار (۱۳۶۹). الصحاح. بی­جا. امیری ...
  • حسنی، ابوالحسن و جمعی از پژوهشگران (۱۳۹۳). مبانی معرفتی تفسیر ...
  • حسینی فیروزآبادی، مرتضی. فضائل الخمسه من الصحاح السته. تصحیح: محمد ...
  • خامنه ای، سید علی (۱۴۱۵ق). الفکرالاصیل. بیروت: دارالهادی ...
  • خامنه ای، سیدعلی، بیانات در دیدار با قرآن پژوهان حوزه ...
  • خامنه ای، سیدعلی. بیانات در دیدارها. سال های ۱۳۶۸- ۱۴۰۰ ...
  • خامنه ای، سیدعلی (۱۳۷۵). دفتر مقام معظم رهبری. حوزه و ...
  • خامنه ای، سیدعلی (۱۳۹۲). طرح کلی اندیشه اسلامی در قرآن. ...
  • خامنه ای، سیدعلی (۱۳۸۶). قران کتاب زندگی در آئینه نگاه ...
  • خرمشاهی، بهاءالدین (۱۳۶۴). تفسیر و تفاسیر جدید. بی­جا. کیهان ...
  • راغب اصفهانی، حسین (۱۴۱۲). مفردات الفاظ قرآن. مصحح: صفوان عدنان ...
  • زارعی، محمود (۱۳۹۴). حکومت قرآن. با اشراف علمی محمدرضا طاهری. ...
  • سیدباقری (۱۳۹۴). قدرت سیاسی از منظر قرآن کریم. تهران: پژوهشگاه ...
  • صاحب جواهر، محمدحسین بن باقر (۱۳۶۲). جواهر الکلام فی شرح ...
  • صدر، سید محمدباقر (۱۳۶۹). سنت های اجتماعی و فلسفه تاریخ ...
  • طباطبایی، جواد (۱۳۹۶). زوال اندیشه سیاسی در ایران. تهران: مینوی ...
  • طبرسی، فضل بن حسن (۱۴۱۷ق). اعلام الوری باعلام الهدی. محقق: ...
  • طبرسی، فضل بن حسن (۱۴۲۰ق). مجمع البیان لعلوم القرآن. بیروت: ...
  • طریحی، فخرالدین بن محمد (۱۳۷۵). مجمع البحرین. تهران: مکتبه المرتضویه ...
  • عابدی، محمد (۱۳۹۶). مبانی فلسفه علمی تفسیر سیاسی. مجله معرفت ...
  • عسکری، حسن بن عبدالله (۱۴۰۰ق). الفروق فی اللغه. محقق: لجنه ...
  • عمید زنجانی، عباسعلی (۱۳۶۶). فقه سیاسی: نظام سیاسی و رهبری ...
  • فراهیدی، خلیل بن احمد (۱۴۱۰ق). العین. قم: موسسه دارالهجره ...
  • فروند، ژولین (۱۳۸۴). سیاست چیست؟ ترجمه: عبدالوهاب احمدی. تهران: آگه ...
  • فیروزآبادی، محمدبن یعقوب (۱۴۱۴ق). تاج العروس. محقق: علی شیری. بیروت: ...
  • فیومی، احمدبن محمد (۱۴۱۴ق). مصباح المنیر، قم: موسسه دارالهجره ...
  • کلینی، محمد بن یعقوب (۱۴۰۷ق). الکافی. تصحیح: علی اکبر غفاری ...
  • کلینی، محمدبن یعقوب (۱۳۹۱). اصول کافی. مترجم: داود روحانی معین. ...
  • مجلسی، محمدباقر بن محمدتقی (۱۴۰۳). بحار الانوار. بیروت: دار احیاء ...
  • مصباح یزدی، محمدتقی (۱۳۸۳). حقوق و سیاست در قرآن. قم: ...
  • مودب، رضا (۱۳۹۶). «نظام سازی در نگاه تفسیری آیت الله ...
  • نعمانی، محمدبن ابراهیم (۱۳۹۷).الغیبه نعمانی. مصحح علی اکبر غفاری. تهران: ...
  • نوروزی، محمدجواد (۱۳۷۹). نظام سیاسی اسلام. قم: موسسه آموزشی و ...
  • ولایی، عیسی (۱۳۹۵). مبانی سیاست در اسلام. تهران: خرسندی. چاپ ...
  • یوسفی اشکوری، حسن. دانشنامه قرآن ...
  • سایت ها:https://farsi.khamenei.irواسطی، عبدالحمید (۱۳۹۵). بی جا، بی نا ...
  • نمایش کامل مراجع