تحلیل روایی طراحی سنتی فرش "بشریت" عیسی بهادری از منظر رمزگان پنج گانه رولان بارت

طراحی سنتی، هنر طراحی نقوش اسلیمی و ختایی بر روی قوس های حلزونی و افشان بر اساس تعادل و انرژی بصری است. در این نقوش، دو وجه صورت و معنا جایگاهی توامان دارند که از این منظر، می توان آنها را همچون واژگانی در نظر گرفت که با هدف روایت مندی در محورهای همنشینی و جانشینی معناداری حضور یافته اند. توجه بر بعد معنایی نقوش، ترفیع جایگاه آنها را از صور تزیینی به صور روایت مند و معناآفرین موجب می گردد که مغفول ماندن این مهم در بستر پژوهشی هنر طراحی سنتی ایران بر ضرورت بررسی آن می افزاید. شناخت و تحلیل این ویژگی به اتخاذ رویکردی منطبق با مباحث تحلیل روایت همچون رمزگان روایی رولان بارت منوط می شود که بر مبنای روابط شبکه ای رمزگان های هرمنوتیک، کنشی، معنایی، نمادین و فرهنگی محوریت یافته است. از همین رو، مقاله ی حاضر با روش توصیفی- تحلیلی به مطالعه ی موردی هنر طراحی سنتی در فرش "بشریت" می پردازد و عناصر بصری آن را از منظر روایت مندی، با طرح این پرسش که رهیافت های معنازایانه نقوش در روایت فرش"بشریت" بر اساس رمزگان روایی بارت کدام اند؟ مورد مطالعه قرار می دهد. توجه بر روابط معناآفرین عناصر بصری حاکی از آن است که نقوش اسلیمی و ختایی با خاستگاه معنایی ایران باستان و باورهای اسلامی به بازنمایی داستان آفرینش از هبوط تا زایش و تداوم نسل بشریت پرداخته اند. در این راستا، پیکر های مرد، زن و کودک در پیوند با یکدیگر از سویی و در ارتباط با نقوش حیوانی از سویی دیگر بر مواردی همچون کنش محافظت، کمال یافتگی و نمادپردازی های جنسیتی که در مولفه های اصلی بشریت و تداوم نسل به اشتراک رسیده-اند، اشاره دارند.