بررسی شاخص های مختلف خشک سالی برای یافتن تطبیق پذیرترین شاخص (مطالعه موردی: شهرستان دامغان)

بررسی و پایش خشک سالی مهم ترین ابزار مدیریت خشک سالی محسوب می شود که می توان با استفاده از پارامترهای اقلیمی و هیدرولوژیک، شروع و پایان، محدوده مکانی و شدت اثر آن را مشخص نمود و در صورت وجود برنامه های مقابله با خشک سالی، زمان تشکیل کارگروه بررسی و مقابله را معین کرد. برای تحلیل و بررسی پدیده خشک سالی، اولین مرحله، کمی کردن این پدیده است که این مهم با استفاده از شاخص های خشک سالی محقق می شود. در پژوهش حاضر، به بررسی خشک سالی هواشناسی با استفاده از شاخص های خشک سالی در منطقه دامغان در استان سمنان پرداخته شده است. برای این منظور، مقادیر بارش ماهانه در ایستگاه های دامغان، حسین آباد، خورزان، قوشه، معبد و آستانه، در یک دوره آماری مشترک (۹۸-۱۳۷۶)، گردآوری شد. پس از بررسی روند بارش سالانه در هر ایستگاه، تداوم و بیشینه خشک سالی با استفاده از شاخص های SPI، DI، PN، CZI، MCZI و ZSI تعیین شد. برای بررسی عملکرد این شاخص ها و انتخاب تطبیق-پذیرترین شاخص برای منطقه از فرضیه کمینه استفاده شد. با توجه به نتایج به دست آمده، شاخص DI در برآورد خشک سالی شدید و برآورد ترسالی شدید، نسبت به بقیه شاخص ها عملکرد مطلوب تری داشت. در مرحله بعد، با استفاده از همبستگی اسپیرمن بین پارامتر بارش و شاخص های خشک سالی، شاخص PN بهترین عملکرد را داشت. برای مقایسه شاخص ها در زمینه برآورد تغییرات تراز آب های زیرزمینی، از میانگین های متحرک زمانی در دوره های ۳، ۶، ۹، ۱۲، ۱۸، ۲۴ و ۴۸ ماهه استفاده شد که در نهایت شاخص SPI به عنوان تطبیق پذیرترین شاخص در برآورد تغییرات سطح آب های زیرزمینی منطقه دامغان مشخص شد.