علم الهی و اختیار بشر: تحلیل انتقادی راه حل های کلاسیک با تکیه بر دیدگاه لیندا زاگزبسکی
محل انتشار: فصلنامه فلسفه دین، دوره: 17، شماره: 4
سال انتشار: 1399
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 142
فایل این مقاله در 32 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_JPHT-17-4_007
تاریخ نمایه سازی: 9 مهر 1401
چکیده مقاله:
مسئله ناسازگاری علم پیشین الهی با اراده آزاد (اختیار) بشر از مهم ترین و پیچیده ترین مسائل فلسفی در حیطه سنت ادیان ابراهیمی است که تحت عنوان مشکل «تقدیرانگاری الهیاتی» از آن یاد می شود. مشکل این است که خداوند به نحو خطاناپذیری از پیش به همه امور عالم و افعال انسان ها معرفت کامل دارد، و بنا بر این، تمام حوادث عالم، از پیش، تعیین شده و مقدرند، و در نتیجه آدمیان نیز در افعال خود مجبورند. در این نوشتار، با توضیح چگونگی طرح مسئله توسط زاگزبسکی، سه راه حل سنتی راه حل بوئتیوس، راه حل اکامی و راه حل مولینا برای حل این مشکل را بررسی و نقد خواهیم کرد. اساس راه حل بوئتیوس، فرازمانی دانستن خداوند است. اما مبنای اصلی راه حل اکامی این است که علم پیشین الهی به اختیار ما از گونه واقعیت نرم است، نه واقعیت سخت، و در راه حل مولینا نیز فرض انتقال ضرورت گذشته انکار می شود. در ادامه خواهیم دید که هم در طرح مسئله و هم در برخی راه حل های ارائه شده، به نادرستی، زمان مندی معرفت الهی یا جاودانگی خداوند در زمان فرض شده است، در حالی که این رویکرد، برخلاف الهیات آنسلمی است که خداوند را فرازمان برمی شمارد. در نهایت، نشان می دهیم که راه حل بی زمانی بوئتیوس هرچند با الهیات آنسلمی انطباق بیشتری دارد، اما در حل مشکل ناتوان است. در بخش پایانی نیز اشاره خواهیم کرد که اختیار، یکی از مولفه های وجودی انسان است و فاعلیت انسان نیز در طول فاعلیت الهی قرار دارد؛ یعنی از یک سو، علم خداوند در راس سلسله علل و اسباب تحقق رخدادها و یکی از شرایط تحقق فعل اختیاری انسان است، و از سوی دیگر، علم و قدرت بشری در سلسله اسباب و علل آن فعل قرار دارد. در نتیجه، استناد افعال انسان ها به علم نامحدود و فرازمان خداوند، منافی اختیار آدمیان نیست.
کلیدواژه ها:
نویسندگان
علی یاری زاده
کارشناسی ارشد فلسفه دین، دانشگاه مفید، قم، ایران
میرسعید موسوی کریمی
دانشیار گروه فلسفه، دانشگاه مفید، قم، ایران
علی قنبرنژاد
کارشناسی ارشد فلسفه دین، دانشگاه مفید، قم، ایران
مراجع و منابع این مقاله:
لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :