ارزیابی ارتباط بنیه بذر با عملکرد دانه در ژنوتیپ های گندم دیم

در این تحقیق ضمن ارزیابی بنیه بذر در شش ژنوتیپ گندم دیم، همبستگی صفات مرتبط با بنیه بذر با عملکرد دانه شش ژنوتیپ و رقم گندم دیم (۹۱۴-Genbank, Sar/Sak//Arufen, Sardari-۱۰۱, Sardari-۳۹، رصد و آذر-۲) تعیین گردید. این تحقیق در سال های ۱۳۸۸ و ۱۳۹۸۹ درقالب دو آزمایش در آزمایشگاه و مزرعه موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور انجام شد. آزمون جوانه زنی و آزمون های مربوط به بنیه بذر در قالب طرح کاملا تصادفی با چهار تکرار و با استفاده از روش های انجمن بین المللی آزمون بذر انجام شد. نتایج آزمون های آزمایشگاهی نشان داد که بین ژنوتیپ های گندم از نظر سرعت و میانگین مدت زمان جوانه زنی، هدایت الکتریکی، تعداد گیاهچه های عادی، وزن خشک ریشه چه، ساقه چه و وزن خشک گیاهچه اختلاف معنی داری وجود داشت. رقم رصد بالاترین وزن خشک ریشه چه، ساقه چه و گیاهچه را به خود اختصاص داد و از نظر بنیه بذر نسبت به ارقام دیگر برتر بود. تجزیه واریانس صفات مزرعه ای مشخص کرد که بین ژنوتیپ های مختلف از نظر تعداد سنبله در متر مربع، عملکرد بیولوژیک، عملکرد دانه و شاخص برداشت اختلاف معنی داری وجود داشت. بیشترین عملکرد بیولوژیک و عملکرد دانه به ترتیب به ژنوتیپ Sardari-۱۰۱ و رقم رصد (به ترتیب ۵۸۵۴ و ۲۱۳۴ کیلوگرم در هکتار) تعلق داشت. بین عملکرد دانه و هدایت الکتریکی همبستگی منفی، اما با تعداد گیاهچه های عادی همبستگی مثبت وجود داشت. بنابراین به نظر می رسد که می توان از این صفات در غربال اولیه ژنوتیپ های گندم دیم از نظر بنیه بذر استفاده نمود.