اثر متیل جاسمونات و تیمار تنش خشکی بر روی خصوصیات فیزیولوژیکی و کیفیت مواد موثره گیاه گل محمدی شهرستان کاشان

تنش خشکی یکی از مهم ترین عوامل محدودکننده رشد و تولید محصولات گیاهی است که به دلیل کمبود بارش ها اهمیت ویژه ای یافته است. از طرفی متیل جاسمونات از تنظیم کننده های رشد گیاهی جدید به شمار می رود که در افزایش مقاومت گیاهان به تنش های محیطی از جمله تنش خشکی نقش مهمی دارد. به منظور بررسی اثر متیل جاسمونات MJ بر کاهش صدمات ناشی از تنش خشکی در گیاه گل محمدی در گلخانه پژوهشی در سال ۱۳۹۹در شهر کاشان انجام گرفت. این آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار با عوامل محلولپاشی با متیل جاسمونات در سطوح صفر تیمار شاهد، ۵۰ و ۱۰۰ میکرومولار و اعمال تنش آبی با سه سطح، بدون تنش آبیاری ۱۰۰ درصد ظرفیت زراعی، شاهد، تنش ملایم ۷۵ درصد ظرفیت زراعی تنش متوسط ۵۰ درصد ظرفیت زراعی صورت گرفت. محلول پاشی بوته ها در مرحله سه برگی و به صورت ۱۰ روز در میان انجام گرفت مدت زمان آزمایش حدود ۵.۲ ماه به طول انجامید و ارتفاع شاخساره، وزن خشک ریشه ها و اندام هوایی، قطر ساقه، وزن تر گل، سطح برگ، عناصر معدنی، پرولین، محتوای رنگیزه های فتوسنتزی، محتوای فنلی و فعالیت آنزیم های کاتالاز، پراکسیداز و سوپراکسید دیسموتاز در گل محمدی مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد اثر متیل جاسمونات روی تمام متغیرها به جز سوپر اکسید دیسموتاز، وزن خشک ریشه، کلر برگ و میزان سدیم در سطح احتمال ۰،۰۱ معنی دار بوده است. اثر تیمار تنش آب نیز روی سوپراکسید دیسموتاز، کلر برگ و میزان سدیم گیاه معنیدار نبوده است اما روی متغیرهای سطح برگ،وزنتر گل،وزن خشک ریشه، کلر ساقه و ریشه در سطح احتمال ۰،۰۵ و روی مابقی صفات در سطح احتمال ۰،۰۱ معنی دار بوده است. میزان مواد فنلی، تعداد شاخه،قطر ساقه، کاتالاز،انگیزه های فتوسنتزی، سطح برگ، وزن تر گل، طول شاخساره و وزن خشک شاخساره با افزایش غلظت متیل جاسمونات افزایش داشته و میزان پرولین و پراکسیداز نیز ابتدا افزایش و سپس کاهش داشته اند. با افزایش تنش خشکی مواد فنلی، تعداد شاخه، قطر ساقه، پرولین،کلروفیلa و b، سطح برگ، طول شاخساره،وزن خشک شاخساره کاهش داشته اند اما کاتالاز افزایش و پراکسیداز، ابتدا افزایش و سپس کاهش یافته است. اعمال هر دو تیمار محلول متیل جاسمونات و تنش آب به صورت همزمان روی متغیرهای قطر ساقه، سوپراکسید دیسموتاز،سطح برگ، وزن خشک ریشه و مواد معدنی اثر معنی داری نداشته است. با اعمال همزمان دو تیمار متیل جاسمونات ۱۰۰ میکرومولار و تنش آب شاهد بیشترین مقدارمواد فنولی، تعداد شاخه، رنگیزه های فتوسنتزی، وزن تر گل و وزن خشک شاخساره حاصل شد. بیشترین مقدار پرولین و کارتنوئید با کاربرد همزمان دو تیمار متیل جاسمونات ۵۰ میکرومولار و تنش آب شاهد به دست آمد. با اعمال دو تیمار متیل جاسمونات ۱۰۰ میکرومولار و تنش آب ۷۵درصد بیشترین میزان کاتالاز و با اعمال دو تیمار متیل جاسمونات ۵۰ میکرومولار و تنش آب ۷۵ درصد بیشترین میزان پراکسیداز به دست آمد