مرگ تراژدی و تولد عقل گرایی

تعریفی که نیچه از تراژدی به دست می دهد، هیچ گونه قرابتی با معنای متداول آن در تاریخ و به­ویژه در عصر حاضر ندارد. درواقع نیچه تراژدی را نگاهی هستی شناسانه به حیات انسانی می داند. تفسیر نیچه از تراژدی بر فلسفه شوپنهاور و آرمانهای زیبایی شناسانه ریشارد واگنر استوار است . این فیلسوف جوان ، در آن زمان ، شیفته آرمانهای استادان بزرگش در فلسفه و موسیقی بوده است . نیچه نخستین تامل انسان را، تامل درباره مرگ و فناپذیری وی می داند. انسان تنها جان­داری است که بر مرگ خویش واقف است . این حقیقت دردناک عامل روی آوری بشر به هنر است . خلاقیت وی برای فرار از مرگ , در هنر تجلی می یابد؛ و تراژدی اوج خلاقیت بشر در هنر است. این قالب بزرگ ادبی , در نخستین مرحله ظهورش ، در گروه همخوانان تجلی می یابد. گروه همخوانان با سرودهای نشئه آورشان , که «دیتیرامب » نام دارد، موجوداتی هستند با نام «ساتیر» که به شکل نیمه انسان و نیمه بز روی صحنه ظاهر می شوند و «دیونوسوس », خدای شراب و وجد و سرمستی را در عیش و نوشها و شادمانیها همراهی می کنند. ساتیرها و دیونوسوس مظهر وحدت هستی ناپایدار و فناپذیرند. در این حالت وحدانی و بنیادین ، انسان نسبتی حضوری با عالم و آدم و مبدا شان پیدا می کند. اوج هنر تراژدیک در همین نسبت حضوری است که انسان هم فاعل شناسایی است و هم متعلق آن . تنها در این هنر متعالی است که بشر به توجیه زندگی دست می یابد و برای غلبه بر فناپذیر بودنش و فایق آمدن بر حقیقت دهشتناک هستی زمینی پیدا می کند. از نظر نیچه , با ظهور نخستین بذرهای عقل گرایی , که نماد آن سقراط و سقراط گرایی است ، مرگ تراژدی فرامی رسد   تعریف نیچه از تراژدی , در مقایسه با تعریفی که در دوره روشنگری از تراژدی ارائه شده است و, مرگ تراژدی با ظهور عقل گرایی , که نیچه از آن با عنوان سقراط گرایی یاد می کند، موضوع این مقاله را تشکیل می دهد.