بررسی امکان کنترل بیولوژیکی قارچ ‭Polymyxa betae‬، ناقل عامل بیماری ریزومانیای چغندرقند با استفاده از قارچ های آنتاگونیست در شرایط گلخانه

بیماری ریشه ریشی یا ریشه گنایی یکی از مهم ترین بیماری های چغندرقند محسوب می شود. این بیماری به دلیل کاهش شدید محصول به صورت عامل محدود کننده ی کشت چغندر و به تبع آن صنعت قند درآمده است. کنترل این بیماری به دلیل بقای طولانی قارچ ناقل آن ‭(Polymyxa betae) ‬در خاک بسیار مشکل می باشد. در حال حاضر، بهترین راه برای کنترل بیماری ریزومانیا، استفاده از ارقام مقاوم بوده که به دلیل عدم پایداری در مقاومت ارقام در برخی موارد موثر واقع نمی شود. از آن جا که مطابق منابع علمی موجود، کنترل بیولوژیک قارچ ناقل بیماری توسط قارچ های آنتاگونیست نظیر ‭Trichoderma harzianum Rifai ‬موجب نتایج امید بخشی گردیده است، لزوم استفاده از این روش مشخص می شود. در این تحقیق، به منظور بررسی تاثیرات چند جدایه ی قارچ آنتاگونیست روی جمعیت ساختار استراحتی قارچ ناقل ‭P. betae (‬سیستوسور) در شرایط گلخانه، ابتدا جدایه های قارچی شامل ‭T. harzianum ‬و ‭Talaromyces flavus ‬از نمونه های خاک جمعص آوری شده از مزارع آلودهصی چغندر قند واقع در منطقه میامی استان سمنان جداسازی گردید. سپس، جهت کاربرد جدایه های به دست آمده در گلخانه، زادمایه آن ها با تکثیرشان روی بستر سبوس برنج، تهیه شد. آزمایش گلخانه ای در قالب طرح آماری بلوک های کامل تصادفی اسپلیت پلات با دو تیمارهای اصلی (روش کاربرد آنتاگونیست) و فرعی (جدایه های مختلف آنتاگونیست) در چهار تکرار انجام گرفت. شصت روز پس از کاشت، جهت تعیین جمعیت سیستوسور قارچ ناقل، ریشه گیاهچه های چغندر قند کلیه تیمارها با استفاده از فوشین و اسید لاکتیک رنگ آمیزی شد و شمارش تعداد سیستوسورها در یک گرم ریشه صورت پذیرفت. در پایان این تحقیق، میانگین وزن غده در تیمارهای مختلف نیز محاسبه شد تا بدین ترتیب برترین تیمارها برای کاربرد در مزارع جهت کنترل بیماری ریزومانیای چغندرقند معرفی گردند. نتایج تاثیرات متقابل تیمارهای اصلی و فرعی روی تعداد سیستوسور در یک گرم ریشه و وزن غده نشان داد که تیمارهای 1‭-TF-Su-M-‬1، ‭TF-Su-M-‬2، ‭TH-Su-M ‬و 2‭-TH-Su-M ‬با روش افزودن به خاک از لحاظ کارآیی در کاهش تعداد سیستوسور در یک گرم ریشه و افزایش وزن غده نسبت به سایر تیمارها برتر بوده اند. در میان تیمارهای فوق نیز، بیش ترین کاهش تعداد سیستوسور قارچ ناقل و افزایش وزن غده به ترتیب توسط تیمارهای2‭-TF-Su-M ‬و 1‭-TH-Su-M ‬با روش افزودن به خاک موجب گردید. واژه های کلیدی: بیماری ریزومانیا، ‭Polymyxa betae‬، چغندرقند، قارچ های آنتاگونیست و کنترل بیولوژیکی