شناسایی، تعیین تراکم جمعیت و پراکنش نماتد های درختان میوه هسته دار در استان چهارمحال و بختیاری

از نظر اقتصادی درختان میوه هسته دار استان چهارمحال و بختیاری نقش مهمی در تولید و اشتغال منطقه دارند. بر اساس آمار سازمان جهاد کشاورزی استان در سال ،‮‭1388‬ از کل سطح زیر کشت باغهای مثمر آبی (‮‭40688‬ هکتار)، حدود ‮‭5048‬ هکتار به باغ های هسته دار آبی به صورت ‮‭1365‬ هکتار نهال و ‮‭3683‬ هکتار بارور اختصاص دارد. نماتدهای انگل گیاهی از جمله مهمترین عوامل خسارتزا در درختان میوه محسوب می شوند و به تنهایی یا به واسطه برهمکنش با سایر عوامل بیماریزا و فیزیولوژیکی باعث زوال و کاهش طول عمر درختان میوه به خصوص هسته داران می شوند. بنابراین به عنوان اولین گام در مدیریت این عوامل روی درختان میوه هسته دار شناسایی، تعیین تراکم جمعیت و پراکنش نماتد های انگل در استان مذکور انجام گردید. طی سالصهای ‮‭1390‬ تا ‮‭1392‬ جمعا تعداد ‮‭151‬ نمونه خاک و ریشه از درختان میوه هسته دار در سطح استان چهار محال و بختیاری جمع آوری و مورد بررسی قرار گرفت. طی این بررسی در مجموع 8 جنس و سه خانواده نماتد انگل گیاهی از خاک و ریشه نمونهصهای جمع آوری شده استخراج و شناسایی گردید که از این تعداد سه جنس انگل داخلی ‭(Pratylenchus spp‬، ‭Meloidogyne javanica ‬و ‭Zigotylenchus guevarai) ‬، پنج جنس انگل خارجی ‭(Mesocriconema xenoplax‬، ‭Paratylenchus spp‬، ‭Helichotylenchus spp‬، ‭Amplimerlinius sp ‬و ‭Trophorus sp) ‬و یک خانواده ناقل ویروس ‭(Longidoridae) ‬هستند. بیشترین درصد فراوانی در بین پنج نماتد مهم انگل گیاهی درختان میوه هسته دار متعلق به ‭M. xenoplax‬، ‭Paratylenchus spp ‬و ‭Pratylenchus spp ‬به ترتیب با ‮‭60‬%، ‮‭58‬% و ‮‭48‬% است. کمترین درصد فراوانی مربوط به خانواده ‭Longidoridae ‬با 3% فراوانی، متوسط جمعیت ‮‭10‬ و بیشترین جمعیت ‮‭60‬ نماتد در ‮‭250‬ سانتی متر مکعب خاک از روی بادام از شهرکرد گزارش می شود. واژه های کلیدی: چهارمحال و بختیاری، درختان میوه هسته دار و نماتد.