شناسایی و ارزیابی مقاومت ارقام سویا به دو عامل مهم خسارت زای ویروسی بذرزاد در شرایط گلخانه

دو ویروس موزاییک سویا‭-SMV ‬و ویروس نقش حلقوی توتون‭TRSV- ‬از جمله مهم ترین عوامل محدود کننده تولید سویا به شمار می روند و دارای بالاترین درصد آلودگی و پراکنش در مزارع استانهای عمدتا غربی و شمالی کشور (مناطق مهم کاشت سویا ) می باشند . 7‭-G‬شایع ترین استرین ‭SMV ‬است که در اغلب مناطق کاشت سویا در ایران مشاهده شده که در برخی از ارقام باعث بروز موزاییک شدید ، برگشتگی برگ و اختلال در رشد گیاه می گردد. استفاده از ارقام مقاوم و متحمل به عوامل ویروسی یکی از مهم ترین روش های کاهش خسارت در برابر عوامل ویروسی گزارش شده است. در این تحقیق برای ارزیابی مقاومت ارقام از جدایه ی ویروس ‭SMV ‬و ‭TRSV ‬شناسایی شده در تحقیقات قبلی ( توسط نگارنده پروژه) استفاده گردید. تعداد ‮‭17‬ رقم / لاین امید بخش سویا شامل : ، سحر، ‮‭14‬‭-L ‬، کلارک، ‭Williams‬، ‭L-‬‮‭17‬ ، ‭Zane ‬، ‭ M-‬9 ،‭M-‬7 ، ‮‭032‬ ، ‮‭033‬‭D.P.X.‬، ، سپیده ،‭T.M.S. ‬، ‭Linferd‬، ‭Clean ‬، و‭B.P ‬در ارزیابی واکنش مقاومت به این دو ویروس در شرایط گلخانه مایه زنی مکانیکی گردید. بمنظور ارزیابی واکنش ارقام مایه زنی شده سویا ، از روش توصیفی نمره دهی (‮‭100-0‬ ) و آزمون های سرولوژیکی الایزا / بلات نقطه ای استفاده گردید. بر اساس پارامتر ها و استاندارد های تعریف شده ، ارقام مصون ( نمره = 0 ، بدون علایم وآلودگی) و خیلی حساس ( نمره = ‮‭80-100‬ ، کوتولگی و مرگ گیاه) برای این دو ویروس مشاهده و ثبت نگردید. در نتیجه ارزیابی مقدماتی ‮‭17‬ رقم، لاین سویا به ویروس ‭SMV ‬، تعداد 4 رقم متحمل ( نمره= ‮‭20 -0‬ ، پیسک خفیف) شامل ارقام 3 ، ‮‭032‬ ، ‭T.M.S. ‬، ‭Linferd ‬،‭Clean ‬رقم نیمه حساس ( نمره-‮‭40-20‬ ، موزاییک معمولی) و ‮‭10‬ رقم حساس ( نمره=‮‭80-40‬ ، موزاییک شدید) به ویروس ‭SMV ( ‬نژاد‭- (G‬7 تشخیص داده شد. همچنین (درآزمون موازی ) از تعداد ‮‭15‬ رقم / لاین سویا مورد بررسی نسبت به ویروس ‭TRSV ‬نیز تعداد 4 رقم نیمه حساس شامل9‭-L-‬،‮‭17‬ M، ، سپیده و سحر و ‮‭11‬ رقم حساس به ویروس تشخیص داده شد. حالت های تاخیری در بروز واکنش برخی از ارقام مانند 7‭-Zane‬،‭M. ‬و ‭T.M.S. ‬در مقابل ویروس ‭TRSV ‬مشاهده گردید. و ارقام ، ‭L-‬،‮‭14‬ ‭M-‬،7 ‭Williams ‬،‭D.P.X ‬واکنش شدیدی نسبت به آلودگی به هر دو ویروس نشان دادند . در این تحقیق ارقام متحمل به ویروسصهای ‭SMV ‬و‭TRSV ‬از نظر اقتصادی دارای مزیت نسبی می باشند. واژگان کلیدی: ویروس موزاییک سویا ،ویروس نقش حلقوی توتون ،آزمون سرولوژیک ، ارزیابی مقاومت