بررسی روش های تطبیق شهرسازی ریل پایه بر طرح های شهر قزوین

رویکردهای توسعه شهری مبتنی بر گسترش شبکه حمل و نقل عمومی، همزمان با پیشرفت‌ چشمگیر در فن‌آوری حمل و نقل از اواخر قرن نوزدهم در اروپا مطرح شده و در الگوی رشد و توسعه شهرها تأثیر قابل توجهی داشت. در دهه 1990 میلادی پیتر کالتورب، با رویکردی نوآورانه، مفهوم «توسعه شهری مبتنی بر حمل و نقل عمومی» را مطرح کرد که طبق آن، شکل‌گیری محلات شهری در فاصله دسترسی پیاده به ایستگاه‌های حمل و نقل عمومی و با در نظر گرفتن الگوی کاربری مختلط شامل ترکیب فضاهای تجاری، اداری، مسکونی و فضای باز مبتنی بر چهار اصل کلی توسعه فشرده، اختلاط کاربری‌ها، پیاده‌مداری و دسترسی به تسهیلات حمل و نقل عمومی مطرح شد. این رویکرد که توسعه شهر را همزمان با توسعه حمل و نقل عمومی مطرح می‌کند، در چارچوب گسترش حمل و نقل ریلی نیز تعمیم‌پذیر است. در ایران، توسعه شبکه حمل و نقل عمومی متناسب با افزایش جمعیت نواحی شهری نبوده و به ویژه در نواحی کلانشهری و شهرهای حومه‌ای، عدم کفایت و ناکارآمدی شبکه ریلی موجب افزایش بی‌رویه استفاده از وسایل نقلیه خصوصی شده‌است. در همین راستا، مطابق با سیاست‌های اخیر وزرات راه و شهرسازی مبتنی بر توسعه شهری ریل پایه، گسترش سیستم حمل و نقل ریلی درون و برون شهری مورد تأکید و توجه ویژه قرار گرفته‌است. با توجه به جایگاه ویژه شهر قزوین در منطقه غرب استان تهران و استان البرز و همچنین اهمیت اقتصادی و فرهنگی این شهر به عنوان یک قطب گردشگری، مرکز دانشگاهی و مرکز صنعتی، تقویت و گسترش دسترسی این شهر به شبکه ریلی کشور، بسیار حائز اهمیت خواهد بود. هدف اصلی از پروژه حاضر بررسی و مطالعه در زمینه تطبیق طرح های شهری قزوین بر رویکرد توسعه شهری ریل پایه است. در این راستا، امکان تحقق پذیری این رویکرد با توجه به محتوی طرح های موجود، بررسی شده و راهکارهای عملیاتی لازم ارائه خواهد شد. بدین ترتیب با اتخاذ رویکردی میان‌رشته‌ای، شیوه پیوند میان توسعه شهری و گسترش شبکه حمل و نقل ریلی مطرح خواهد شد.