شهربانو ابوطالبی - دانشجوی کارشناسی ارشد بیوتکنولوژی کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شاهد، تهران
محمدحسین فتوکیان - دانشیارگروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شاهد، تهران
مهرشاد زین العابدینی - استادیار بخش ژنومیکس، پژوهشکده بیوتکنولوژی کشاورزی ایران، کرج

کمبود روی به عنوان یکی از مشکلات جدی سوء تغذیه انسان در عرصه جهانی به ویژه در کشورهای در حال توسعه کهرژیم غذایی آن ها غنی از غلات و فقیر از نظر پروتئین حیوانی است، شناخته شده است. از آن جایی که برنج در ایران بخشقابل ملاحظه ای از سبد غذایی افراد جامعه را تشکیل می دهد به همین دلیل برای تقویت روی در جمعیت های وابسته بهبرنج لازم است که غلظت روی را در دانه برنج بهبود بخشید. با توسعه ابزارهای آنالیز ژنومی، بسیاری از ژن ها و مکان هایژنی درگیر در بالا بردن میزان روی شناسایی شدند. در مطالعه حاضر براساس یافته های نقشه یابی عنصر روی، 8 مکان ژنی با استفاده از 50 رقم برنج و 14 نشانگر ریزماهواره مرتبط با این QTL ها مورد بررسی قرار گرفت. میزان روی دردانه ارقام با دستگاه جذب اتمی در دو تکرار اندازه گیری شد، به طوری که ارقام نعمت و دادرس با متوسط 10/94 و 36/92ppm کم ترین و بیش ترین میزان روی را داشتند. براساس نتایج مولکولی میانگین آلل های این نشانگرها 6/42 می باشد، همچنین نشانگر RM204 بیش ترین محتوای اطلاعات چند شکلی (0/8) و نشانگر RM17 کم ترین آن (0/42) را دارا بودند. با استفاده از روش رگرسیون گام به گام ارتباط بین میزان روی و 14 نشانگر ارزیابی شد که نتایج، بیانگر آن است که نشانگر RM17 و RM257 مربوط به QTL های واقع در کروموزوم های 12 و 9 تغییرات بیش تری از میزان روی را نشان می دهند و بنابراین بهره گیری از این نشانگرها در روش های نوین اصلاحی مانند نشانمند کردن ژن ها و انتخاب به کمک نشانگر در جهت بهبود این ریزمغذی می تواند بسیار سودمند باشد.

برنج، روی، مکان ژنی، نشانگر ریزماهواره