معصومه اسدی
سعید مطهری
مریم فراهانی
آزیتا بهبهانی نیا

زمینه و هدف: ضرورت پرداختن به محیط زیست در صنعت نفت و صنایع وابسته هنگامی روشن تر می شود که دریابیم حرکت در مسیر بهبود مستمر صنعتی بدون توجه به محیط زیست غیرممکن است. مسایل زیست محیطی یک امر کاملا فرابخشی می باشد و می بایست کلیه آحاد جامعه علی الخصوص سازمانها و دستگاه ها هر یک به فراخور توان و کارایی تشکیلات خود در حفظ و نگهداری از محیط زیست به عنوان یک وظیفه عمومی از هر فعالیتی که با آلودگی و یا تخریب غیرقابل جبران محیط زیست همراه باشد جلوگیری کنند. هدف این پژوهش طراحی الگوی مدیریتی یکپارچه بخش انرژی کشور با تاکید بر سیاست های زیست محیطی می باشد. روش بررسی: مقاله حاضر از نوع تحقیقات کیفی است. نمونه آماری تحقیق (نخبگان) به صورت خوشه ای از بین اعضای جامعه آماری انتخاب شده اند. بدین صورت که ابتدا جامعه آماری به خوشه های مختلفی تقسیم شده (خوشه اعضای هیئت علمی، خوشه مدیران بخش نفتی، متخصصان حوزه صنعت نفت در سال ۱۴۰۰) سپس برحسب رسیدن به اشباع داده ها، در مجموع با ۲۵ نفر از خبرگان مصاحبه به عمل آمده است. برای تحلیل و آنالیز داده ها در بخش مصاحبه ها، سه مرحله کدگذاری باز، کدگذاری محوری و کدگذاری گزینشی استفاده شده است. تجزیه و تحلیل داده ها مطابق با روش نظریه پردازی زمینه بنیان پس از انجام مصاحبه، طی سه مرحله کدگذاری باز، کدگذاری محوری و کدگذاری انتخابی انجام شده است. برای انجام این موضوع از نرم افزار مکس کیودا استفاده شده است. یافته ها: بر اساس یافته های این تحقیق، از ۱۰۱ مفهوم اولیه، در کدگذاری محوری۱۸ مولفه استخراج و در نهایت در مرحله کدگذاری انتخابی(گزینشی) ۵مقوله اصلی تحت عناوین، بعد اجتماعی، بعد فنی، بعد اقتصادی، بعد محیط زیستی و بعد حقوقی، سیاسی و قانونی به عنوان ابعاد الگوی مدیریتی یکپارچه بخش انرژی کشور در مدل نهایی انتخاب شدند. بحث و نتیجه گیری: سیاست های زیست محیطی و بین المللی می تواند باعث کاهش آلودگی بخش انرژی از جمله نفت شود و اقدامات قانونی که در سطوح بین المللی انجام می شود باعث کنترل و نظارت بر محیط زیست شود. عوامل نهادی و سیاسی نقش کلیدی در ترویج گذار به انرژی های تجدیدپذیر دارند و بهبود این عوامل می تواند منجر به کربن زدایی بخش انرژی در بلندمدت شود. توسعه مالی جهانی در درازمدت تاثیر قابل توجهی بر فرآیند گذار ندارد، به این معنی که کل سیستم مالی به یک تغییر ساختاری اساسی نیاز دارد تا جایگزینی بین انرژی های آلاینده و پاک را تسریع بخشد. با این حال، در کوتاه مدت، تاثیر منفی و قابل توجهی به نظر می رسد و ناکافی بودن موسسات مالی و بازارهای مالی در ارتقای مسیر پایدار منطقه را برجسته می کند.

سیاست های زیست محیطی، الگوی مدیریتی یکپارچه، انرژی، نفت، توسعه پایدار.