کاظم اله دادی - کارشناس ارشد شرکت مهندسین تلاشگر آرتا
احسان پارسی - کارشناس مطالعات شرکت مهندسین مشاور دزآب
ساسان امیری - کارشناس ارشد دفتر فنی استانداری کهگیلویه و بویراحمد

دریچه های کشویی جانبی از جمله سازه های هیدرولیکی هستند که در شبکه های آبیاری و زهکشی و سدسازی کاربردهای فراوانی دارند. مهمترین کاربرد آنها آبگیری از کانال های بالادست و همچنین اندازه گیری دبی جریان می باشد.تحقیقات کمی در خصوص تعیین ضریب دبی ((C(d) این دریچه ها انجام گرفته که همگی برای دریچه های لبه تیز بوده است.در این تحقیق از داده های آزمایشگاهی که روی دریچه کشویی حانبی با آستانه لبه پهن با سه نسبت طول آستانه ۲۰،۱۰،۵ سانتیمتر و برای حالت رژیم جریان آزاد با ۱۴۱ داده با محدوده دبی جانبی ۳ تا ۴۰ لیتر در ثانیه و ۱۳۰ داده برای رژیم مستغرق و محدوده دبی ۳ تا ۴ لیتر در ثانیه و دو طول آستانه ۲۰،۱۰ سانتیمتری و برای نسبت عرض دریچه کشویی جانبی به عرض فلوم ۱.۰۰ برای هر دو رژیم ، که در آزمایشگاه هیدرولیک دانشکده عمران دانشگاه رورکی هندوستان طراحی و ساخته شده، استفاده شده که در هر آزمایش مقادیردبی جریان کانال اصلی Q، عمق آب قبل از دریچه ((y(۱، عمق جریان در پایاب (y(t و بازشدگی دریچه α برداشت می گردد که با استفاده از روش تحلیلی و استفاده از عدد بدون بعد (α/y۱، مقدار عمق بحرانی زیر دریچه کشویی (y(cg برای جریان آزاد و ضریب استغراق θ برای جریان مستغرق، مقدار دبی عبوری را بصورت مستقیم محاسبه کرد. نتایج نشان می دهد که در رژیم جریان آزاد، آستانه پهن تاثیر کاهشی در دبی عبوری دریچه نسبت به حالت لبه تیز دارد و برای رژیم مستغرق تاثیر معناداری در دبی عبوری ندارد.

ضریب دبی، عمق بحرانی، کانال جانبی، جریان آزاد، ضریب استغراق