طاهره خسروی اصل - دانشجوی کارشناسی ارشد آموزش بهداشت و ارتقا سلامت، دانشکده بهداشت،علوم پزشکی گناباد، گناباد، ایران
مهدی مشکی - استاد آموزش بهداشت و ارتقا سلامت، گروه آموزش بهداشت و ارتقا سلامت، دانشکده بهداشت،مرکز تحقیقات توسعه اجتماعی و ارتقا سلامت، دانشگاه
احسان موسی فرخانی - گروه اپیدمیولوژی، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی مشهد
میترا دوگنچی - استادیار آموزش بهداشت و ارتقا سلامت، گروه آموزش بهداشت و ارتقا سلامت، دانشکده بهداشت،مرکز تحقیقات توسعه اجتماعی و ارتقا سلامت،

مقدمه: تب مالت یک بیماری با درگیری چند ارگان است. این بیماری در صورت عدم تشخیص و درمان به موقع به سمت یک بیماری مزمن و ناتوان کننده پیشرفت می نماید. مطالعه حاضر با هدف تعیین عوامل موثر بر رفتارهای پیشگیری کننده از تب مالت با استفاده از نظریه شناختی اجتماعی انجام شد.                                                روش کار: این مطالعه یک پژوهش مقطعی می باشد که بر روی  ۱۰۰ نفراز ساکنین روستایی تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی مشهد در سال ۱۳۹۹ انجام شد. نمونه ها با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی دو مرحله ای انتخاب شدند. جمع آوری داده ها توسط پرسشنامه محقق ساخته که شامل اطلاعات جمعیت شناختی، سازه های مدل شناختی- اجتماعی و رفتار بود، انجام گرفت. تحلیل های آماری با نرم افزار SPSS نسخه ۱۶ انجام گرفت.نتایج: میانگین سنی ۷۰/۹ ± ۱۹/۳۵ سال می باشد، ۸۲ درصد از افراد شرکت کننده زن، ۹۳ درصد دارای تحصیلات دیپلم و زیر دیپلم ، ۸۷  درصد  متاهل و ۷۸ درصد زنان خانه دار بودند. بجز سازه درک موقعیت، بین سایر سازه ها و رفتار پیشگیرانه از تب مالت همبستگی مثبت و معنی داری مشاده شد.  نتایج مدل رگرسیونی نشان داد پیش گویی کنندهای رفتار پیشگیرانه از تب مالت شامل سازه های آگاهی، انتظار پیامد، ارزش پیامد، درک موقعیت، خودکارآمدی، خودکارآمدی بر غلبه بر موانع، خود تنظیمی و سازگاری عاطفی می باشد( ۰۵/۰ > P).  نتیجه گیری: هر چه میزان آگاهی، انتظار پیامد، ارزش پیامد، درک موقعیت، خودکارآمدی، خودکارآمدی بر غلبه بر موانع، خود تنظیمی و سازگاری عاطفی بیشتر باشد رفتار پیشگیرانه از ابتلا به تب مالت هم بیشتر خواهد بود. اجرای آموزش های پیشگیرانه از تب مالت مبتنی بر تئوری شناختی اجتماعی توصیه می گردد.

تئوری شناختی اجتماعی, رفتارهای پیشگیرانه, بیماری تب مالت