شادیه حیدری تاشه کبود - دانشجوی دکتری آبیاری و زهکشی، گروه علوم و مهندسی آب، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ایران
محمدعلی غلامی سفیدکوهی - دانشیار گروه علوم و مهندسی آب، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری، ایران
اکبر حیدری تاشه کبود - استادیار گروه هوش مصنوعی دانشگاه شائوژنگ، چین

در دهه های اخیر، بحران آب به چالشی اساسی در حوزه تصمیم گیری های مرتبط با توسعه پایدار و سیاست گذاری -های ناشی از آن تبدیل شده است . از این رو، جوامع مختلف با شناسایی ابعاد مختلف این بحران، سعی در تدوین راهبردها و سناریوهای عملیاتی برای کاهش اثرگذاری آن و نیز بهبود وضعیت آتی خود، نمودهاند. بر این اساس، هدف پژوهش حاضر نیز تحلیل و شناسایی سناریوهای فراروی بحران آب در استان کردستان به عنوان نمونه موردی مطالعه در چارچوب تحلیل های راهبردی و آیندهپژوهانه می باشد. روش تحقیق بکار گرفته شده توصیفی -تحلیلی ، مبتنی بر مطالعات کتابخانه ای و نیز پیمایش های میدانی و تحلیل های مدلی (میک مک ۱ و سناریو ویزارد ۲) در پرتوی رهیافت های نخبگانی ۳ و تدوین پرسش نامه های عدم قطعیت های بحرانی ۴ و اثرگذاری احتمالی ۵ می باشد. با توجه به جامعه آماری پژوهش حاضر، با استفاده از الگوی غیرتصادفی هدفمند و نمونه های در دسترس و در راستای اصل اشباع پذیری نمونه ها و قابلیت تعمیم یافته های تحقیق ، تعداد ۶۰ نفر از افراد دارای تجربه علمی و اجرایی به عنوان نمونه مورد مطالعه در این پژوهش انتخاب شدند. نتایج نشان داد که با دوبار تکرار داده ای در نرم افزار میک مک ، ضریب پایایی ۹۶.۹۶% محاسبه گردید که این امر ضمن تایید فرآیند جلسات و انتخاب متغیرهای مرتبط با موضوع، نشان از اثرگذاری بالای متغیرها بر موضوع پژوهش و روند شناسایی پیشرانها و سناریوهای مرتبط با بحران آب در استان کردستان بوده است . همچنین ، از مجموع رو ابط پرسش نامه اثرگذاری های احتمالی (۹۲۹ رابطه )، ۳۲ عدد صفر بوده و عوامل بر هم تاثیری نداشته اند. ۹۰ رابطه عدد یک و ۳۰۳ رابطه عدد دو را نشان دادند؛ به این معنی که عوامل تاثیر کمی بر هم داشته اند. ۵۳۶ عدد نیز از تاثیرگذاری متوسط برخوردار بودند و ارزش P صفر بوده است . در ادامه با شناسایی پیشرانهای نهایی ( ۱۰)، توصیف گرهای مرتبط با عدم قطعیت های بحرانی و تشکیل ماتریس سناریوپردازی (۳۱×۳۱ )، چهار سناریوی مطرح در حوزه بحران آب منطقه مورد مطالعه در قالب وضعیت های مطلوب، مناسب ، نامناسب و فاجعه ، شناسایی گردید.

اثرگذاری احتمالی،بحران آب،سناریوپردازی،عدم قطعیت