افسانه غلامی - دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
روح اله اسدی - دانشگاه فردوسی مشهد
اکبر حیدری تاشه کبود - استادیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

نظریه شهر خلاق سعی دارد تا کیفیتی را شرح دهد که تصویر ذهنی یک شهر را برای شهروندان زیباتر و خاطره آن را ماندگارتر نماید. هدف از مطرح کردن مفهوم کیفیتزندگی شهری در این نظریه، اصلاح تکامل توسعه شهری از مفهوم رشد کمی به توسعه پایدار شهری است. پژوهش­های صورت گرفته در سالهای اخیر نشان می­دهد، شهر مشهد با وجود زیرساخت­های مناسب فرهنگی، مذهبی، دانشگاهی، صنعتی و ... در مقایسه با شهرهای موفق فاصله زیادی دارد ولی ظرفیت تبدیل شدن به شهر خلاق را داراست. این که با وجود ظرفیت­های موجود، چه آینده ای برای شهر مشهد متصور است، نیازمند مطالعاتی بهروز است، در این راستا پژوهش حاضر به بررسی سناریوهای تحقق شهر خلاق با تاکید بر شاخص کیفیتزندگی پرداخته میشود. روش پژوهش توصیفی-تحلیلی و گردآوری اطلاعات با روش اسنادی-کتابخانه­ای انجام شده است. با مطالعه منابع تخصصی ۳۷ متغیر مرتبط با موضوع شناسایی و با درنظر گرفتن جنبه­های مکانی و غیرمکانی، گویه­های اقتصادی، فرهنگی، کالبدی، مدیریتی، فن­آوری و زیست­محیطی دسته­بندی گردید. مهم­ترین عامل در دستیابی شهر مشهد به خلاقیت، «میزان تعامل این شهر با سایر شهرهای دارای گردشگری مذهبی» معرفی گردید. براساس نتایج نرم­افزار سناریوویزارد، چهار سناریو قوی برای کلانشهر مشهد شناسایی و از میان ۴۴ وضعیت موجود در مورد تمام سناریوها، تعداد ۲۵% وضعیت ارتقا، %۵۵/۲۹ وضعیت ایستا و %۵/۴۵ وضعیت کاهشی دارند. سناریو مشهد خلاق با مطلوبیت ۱۱ عامل کلیدی و با عدد سازگاری ۵، محتمل­ترین سناریو از نگاه متخصصان بوده و ایده­آل­ترین وضعیت در چشم­انداز ۱۰ ساله جهت ایجاد شهر خلاق در کلانشهر مشهد را نشان می­دهد.

خلاقیت شهری, سناریو, شهر خلاق, کیفیت زندگی, کلانشهرمشهد