داود قرونه - استادیار، مدیریت آموزش عالی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
اکبر حیدری تاشه کبود - استادیار، جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
فاطمه ثنائی پور - کارشناسی ارشد، مدیریت اجرایی، موسسه عالی آموزش و پژوهش صنعت آب و برق خراسان، مشهد، ایران

آموزش عالی ایران طی سال های گذشته از رشد کمی قابل توجهی برخوردار بوده است. اما از سوی دیگر، رکود در بازار کار دانش آموختگان دانشگاهی و فقدان بهره گیری از ظرفیت های منطقه ای باعث توجه هرچه بیشتر به مقوله آمایش و حکمرانی منطقه ای آموزش عالی شده است. مطالعات آمایش آموزش عالی ایران طی دهه های گذشته در چند مرحله انجام شده است اما نتوانسته مبنایی برای برنامه ریزی توسعه آموزش عالی کشور قرار گیرد. پژوهش حاضر با هدف آسیب شناسی آمایش آموزش عالی در ایران با رویکرد توصیفی- تحلیلی و با بهره گیری از روش مطالعه اسنادی- کتابخانه ای انجام شده است. برای این منظور، با استفاده از روش مرور نظام مند، ابتدا گزارش ها، نتایج پژوهش های موجود و تجارب ثبت شده در این حوزه مورد مطالعه قرار گرفت. سپس، با استفاده از روش تحلیل تفسیری سعی شد آسیب های موجود در آمایش آموزش عالی کشور مورد شناسایی و دسته بندی قرار گیرد. نتایج حاصل از تحلیل اسناد موجود نشان می دهد که مهم ترین آسیب های آمایش آموزش عالی کشور عبارت اند از: تغییر در رویکرد مطالعات، مسائل فرهنگی، بخشی نگری، کمی گرایی، تمرکزگرایی و تسلط نظام دیوان سالارانه مرکزی، تاثیرپذیری از جریان های سیاسی، دیدگاه اثبات گرایانه سیاست گذاران و مجریان، و فقدان چارچوب عملی در طراحی و اجرا. مطالعات آمایش آموزش عالی می تواند ضمن فراهم آوردن زمینه های توسعه علمی پایدار از طریق استفاده بهینه از ظرفیت ها و مزیت های نسبی منطقه ای کشور، نقش مهمی نیز در بهبود حکمرانی منطقه ای داشته باشد.

آموزش عالی, آمایش فضایی, مزیت های منطقه ای, حکمرانی منطقه ای