محمداسماعیل عامری بافقی - آموخته کارشناسی ارشد بیوتکنولوژی کشاورزی و دانشجوی دکتری فیزیولوژی گیاهان زراعی، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شاهد، تهران
محمدحسین فتوکیان - دانشیار، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شاهد، تهران
مصطفی آقائی سربرزه - استاد پژوهشی موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج

گندم دوروم یکی از منابع مهم تامین کالری و پروتئین و یکی از دو گونه مهم تجاری تریتیکوم در دنیا می باشد. برای رفعمشکلات تغذیه ای، گزینش ارقام دارای صفات مطلوب و در عین حال حاوی ترکیبات مورد نظر راهی در جهت دست یابی بهاهداف مورد نظر، به ویژه رفع کمبود عناصر ریزمغذی مانند آهن می باشد. این تحقیق به منظور مقایسه عملکرد، اجزای عملکردو محتوای آهن دانه در ۴۵ ژنوتیپ گندم دوروم، در قالب طرح آلفا لاتیس با ۳ تکرار اجرا گردید. بین ژنوتیپ ها برای صفاتروز تا سنبله دهی، روز تا رسیدن سنبله، ارتفاع گیاه، طول و عرض برگ پرچم، طول پدانکل، تعداد دانه در سنبله، وزن هزاردانه، عملکرد دانه و آهن دانه تفاوت معنیدار وجود داشت. دامنه تغییرات مقدار آهن دانه از ۲۴/۶۴ (در ژنوتیپ ۱۶) تا ۱۱۲/۷۲ میلی گرم در گرم (در ژنوتیپ ۳۳) برآورد شد. متوسط عملکرد دانه ژنوتیپ شماره ۴۱ (آریا) ۱۱/۶۶ تن در هکتار برآورد شد که سرآمد بقیه ژنوتیپ های گندم دوروم بود ولی با عملکرد ژنوتیپ های کرخه (۱۰/۸ تن در هکتار) و یاواروس (۱۰/۵ تن در هکتار) تفاوت معنی دار نداشت. همبستگی های بین آهن دانه با طول پدانکل، روز تا رسیدن سنبله با عملکر دانه و همچنین ارتفاع بوته با عملکرد دانه معنی دار بود.

آهن دانه، عملکرد دانه، گندم دوروم