محبوبه یزدان پناه - دکترای تخصصی آموزش زبان انگلیسی، استادیار گروه زبان انگلیسی، دانشگاه حضرت نرجس (س)، رفسنجان، ایران
سمیرا حسنی - دکترای تخصصی آموزش زبان انگلیسی، استادیار بخش زبان های خارجی، دانشگاه غیرانتفاعی کرمان، کرمان، ایران

پژوهشگران روان شناسی شناختی معتقدند باورهای دانشجویان در مورد عوامل موفقیت و شکست، به ­طور گسترده بر پیشرفت تحصیلی آن­ها تاثیرگذار است. پژوهش حاضر، با بهره گیری از نگرشی کیفی، به بررسی و مقایسه عواملی  پرداخته ­است که فرآگیران زبان انگلیسی به عنوان زبانی خارجی، موفقیت و شکست تحصیلی خود را به آن­ها نسبت­ می­دهند. همچنین، مقاله حاضر ارتباط این عوامل را با پیشرفت تحصیلی زبان­ آموزان مورد بررسی قرار­داده­ است تا به پرسش پژوهش پاسخ ­دهد؛ اینکه چه ارتباطی میان عواملی که زبان ­آموزان ایرانی موفقیت­ ها و شکست ­های تحصیلی خود را به آن­ها نسبت ­می­ دهند و پیشرفت تحصیلی آن­ها وجود ­دارد؟ از طریق مصاحبه نیمه­ ساختار­یافته با ۴۰ دانشجوی سال سوم و چهارم دوره کارشناسی رشته زبان و ادبیات انگلیسی، عوامل موثر در پیشرفت تحصیلی مورد بررسی قرار ­گرفتند. با بهره گیری از روش مقایسه پیوسته و الگوی رمز­گذاری نظریه داده ­محور، عوامل انتسابی دانشجویان در دو مجموعه اصلی عوامل درون­فردی و عوامل برون­فردی دسته ­بندی­ شدند. در این راستا، پنج عامل شامل توانایی، تلاش، میزان علاقه به درس ها، انتخاب آگاهانه و اشتیاق به یادگیری، به­ عنوان زیرمجموعه شاخص اصلی عوامل درون فردی و هفت عامل شامل سختی­ آزمون، شانس، مدت­زمان مطالعه، کیفیت تدریس، شرایط فردی و خانوادگی، اجبار خانواده و ماهیت درس ها، به ­عنوان زیرمجموعه شاخص اصلی عوامل برون­فردی به ­دست ­آمدند. یافته ها نشان ­داد که شرکت­ کنندگان موفق پژوهش، موفقیت تحصیلی خود را به عوامل درون­فردی نسبت ­می­دهند؛ در­ حالی که شرکت­ کنندگان ناموفق، شکست تحصیلی خود را با عوامل برون­فردی مرتبط­ می­دانستند. یافته­ های پژوهش حاضر، کاربردهای آموزشی بسیاری برای استادها و دانشجویان به همراه دارد.

عوامل منتسب به پیشرفت تحصیلی, عوامل درون­فردی, عوامل برون­فردی, نظریه انتساب وینر, دانشجویان فارسی­ زبان