آیت اله سعیدی زاده - دانشیار، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شاهد
محمدحسین فتوکیان - دانشیار، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شاهد
فهیمه نیاستی - کارشناس ارشد، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شاهد

نماتدهای ریشه گرهی (Meloidogyne spp.) از بیمارگرهای کلیدی روی انواع گیاهان زراعی، باغی و گلخانهای محسوب میشوند. کاربرد ترکیبات شیمیایی نماتدکش موجب مهار سریع جمعیت و فعالیت این نماتدها شده است، اما این ترکیبات علاوه بر هزینه های سنگین، اثرات نامطلوب زیست محیطی را در پی داشته اند. امروزه استفاده از برخی عصاره های گیاهی به عنوان راهکاری مناسب جهت کنترل جمعیت نماتدهای انگل گیاهی مطرح شده است. در این تحقیق اثر پودر برگ چریش بر فعالیت کمی پراکسیداز موجود در بخش هوایی گیاه گوجه فرنگی آلوده به نماتد ریشهگرهی Meloidogyne javanica مورد ارزیابی قرار گرفت. پس از نمونهبرداری از ری شه گیاهان گوجه فرنگی از مزارع آلوده به نماتدهای ری شهگرهی، جدا سازی، شنا سایی و تکثیر نماتد مورد نظر انجام گرفت. در این آزمون، میزان فعالیت کمی آنزیم پراکسیدار در بخش هوایی گیاهچه های گوجه فرنگی آلوده به نماتد و تحت تیمار چریش در شرایط گلخانه اندازهگیری شد. نتایج نشان داد که وجود پودر برگ چریش در خاک موجب افزایش کمی فعالیت پراکسیداز در بخش هوایی گیاهچه های گیاه میزبان گردید. میزان عدد جذب نوری بدست آمده در مورد پراکسیداز محلول در بخش هوایی میزبان در تیمارهای چریش ۱۰۶/۶۸، نماتد ۱۰۱/۲۴، نماتدکش ۹۳ و شاهد ۸۸/۲۴ بوده است. این مقادیر در مورد پراکسیداز دیواره سلولی میزبان در تیمارهای چریش ۱۷۸/۳۲، نماتد ۱۶۸/۸۰، نماتدکش ۱۵۵/۸۰ و شاهد ۱۴۶/۸۸ بدست آمد. پودر گیاه چریش میتواند با افزایش میزان پراکسیداز موجب اثر کنترلی بر فعالیت بیماریزایی نماتد M. javanica شود. بنابراین استفاده از بقایای این گیاهان جهت بهبود شرایط خاک و کاهش خسارت نماتدهای ریشه گرهی قابل پیشنهاد میباشد.

مهار غیرشیمیایی، نماتدهای انگل گیاهان، عصاره گیاهی.