هادی درزی رامندی - گروه اصلاح نباتات، دانشکده علوم زراعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری، ایران
خدیجه احمدی - دانشگاه شاهد
محمدحسین فتوکیان - دانشگاه شاهد

این تحقیق به منظور بررسی تاثیر تنش خشکی آخر فصل بر ویژگی های جوانه زنی و پارامترهای رشد بذور مادری پنج ژنوتیپ گندم دوروم، به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملا تصادفی با سه تکرار در آزمایشگاه تکنولوژی بذر دانشکده کشاورزی دانشگاه شاهد در سال ۱۳۹۵ انجام شد. فاکتورهای آزمایش شامل رژیم آبیاری در دو سطح بذور تولید شده در شرایط آبیاری مطلوب و اعمال تنش خشکی آخر فصل بر گیاه مادری ژنوتیپ های گندم دوروم شامل پنج ژنوتیپ رباط اراک (بومی)، آریا (تجاری)، کرخه (تجاری)، یاواروس (تجاری) و دنا (تجاری) بود. نتایج حاکی از تاثیر معنی دار تنش خشکی بر صفات مورد مطالعه بود. درصد جوانه زنی بذرهای ژنوتیپ تجاری آریا تولیدشده در شرایط تنش خشکی ۱۰۰ درصد بود، درحالی که در دیگر ژنوتیپ ها این شاخص کاهش یافت. مقایسه میانگین اثر متقابل خشکی و ژنوتیپ بر شاخص طولی و وزنی بنیه گیاهچه نشان داد که بذرهای ژنوتیپ تجاری آریا تولید شده در شرایط آبیاری مطلوب با ۸۳/۴۳۲ و بذور ژنوتیپ بومی رباط اراک تولید شده در شرایط تنش خشکی با ۱۵/۳۲۸ بیش ترین شاخص طولی بنیه گیاهچه را داشتند. ژنوتیپ های بومی رباط اراک با میانگین (۲۳/۷) و تجاری آریا با میانگین (۳۳/۷) به ترتیب دارای بیش ترین شاخص وزنی بنیه گیاهچه بودند. ژنوتیپ تجاری دنا در هر دو شرایط دارای کم ترین شاخص وزنی بنیه گیاهچه بود. به طور کلی می توان نتیجه گرفت که اعمال تنش خشکی بر گیاه مادری ژنوتیپ های بررسی شده سبب کاهش خصوصیات جوانه زنی، رشد گیاهچه و کیفیت بذر حاصل گردید.

درصد جوانه زنی, شاخص بنیه گیاهچه, گندم دوروم, مجموع طول ریشه فرعی, محتوای نسبی آب