محمدحسین فتوکیان - دانشیار، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شاهد، تهران، ایران
مهدیه ارشادی بیدگلی - دانشجوی دکتری رشته ژنتیک و به نژادی گیاهی، گروه علوم زراعی و اصلاح نباتات، پردیس ابوریحان، دانشگاه تهران، پاکدشت،ایران.

به منظور ارزیابی تنوع ژنتیکی و ارتباط بین عملکرد و اجزای عملکرد گیاه دارویی اسفرزه، آزمایشی در قالب طرح کاملا تصادفی برروی 17 ژنوتیپ با 10 تکرار اجرا شد و ژنوتیپها از نظر صفات مهم ارتفاع بوته، طول گل آذین، طول سنبله، تعداد سنبله بارور، تعداد سنبله نابارور، تعداد کل سنبله، تعداد دانه در سنبله، طول برگ، تعداد برگ، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت ارزیابی شدند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که بین ژنوتیپها از لحاظ تمامی صفات مورد مطالعه اختلاف معنیدار وجود دارد. نتایج تجزیه خوشه ای براساس مربع فاصله اقلیدوسی و روش وارد، ژنوتیپ ها را در سه خوشه قرار داد و صحت نتایج تجزیه خوشه ای با استفاده از تجزیه تابع تشخیص به طور کامل تایید شد. بر اساس نتایج تجزیه علیت، عملکرد بیولوژیک بیشترین اثر مستقیم را بر عملکرد دانه داشت.

اسفرزه، تجزیه علیت، تجزیه کلاستر، تنوع ژنتیکی.