زینب وسوعبداله - دانشجوی کارشناسی ارشد ژنتیک و به نژادی گیاهی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
سعید نواب پور
حوریه نجفی
سیدمجتبی ملائی

خشکی مهمترین عامل محدودکننده تولید موفقیت آمیز محصولات زراعی در سراسر جهان است. یکی از معیارهای بررسی تواناییتحمل گیاهان به تتش خشکی, بررسی عملکرد ژنوتیپ ها در شرایط تنش خشکی با عملکرد آنها در شرایط رطوبتی مطلوب اس.تنشهای زیستی و غیرزیستی منجر به شکل گیری گونه های اکسیژن واکنش پذیر (ROS)میشود. در پاسخ به افزایش تولید ROS،ظرفیت ۱ دفاع آنتی اکسیدانی و فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدان افزایش مییابد . تولید گونه های اکسیژن فعال سبب پراکسیداسیونلیپیدهای غشاء، تخریب پروتئین ها و اسیدهای نوکلئیک میشود . گیاهان برای کاهش دادن اثر مخرب گونه های اکسیژن فعالمکانیسم های متفاوتی دارند. از جمله این مکانیسم ها میتوان به سیستم دفاع آنتی اکسیدانی اشاره کرد. این سیستم شامل سیستم آنزیمیو غیرآنزیمی است .آنزیم های آنتی اکسیدان مانند کاتالاز، در پاکسازی رادیکالهای آزاد اکسیژن در سلول نقش دارند. هر اقدامی برایاصلاح ژنتیکی مقاومت به خشکی با استفاده از تنوع ژنتیکی نیاز به یک روش ارزیابی یا غربالگری کارآمد دارد که باید سریع بوده وقادر به ارزیابی عملکرد گیاه در مراحل حساس رشدی و غربالکردن یک جمعیت بزرگ فقط با استفاده از تعداد محدودی مواد گیاهیباشد. مقاومت به خشکی نتیجه برهمکنش صفات مختلف مورفولوژیکی، فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی است و بنابراین میتوان از ایناجزای مختلف بهعنوان شاخصهای گزینش برای غربال کردن تیپ ایده ال (ایدئوتیپ) گیاهی استفاده کرد. بجای یک صفت ساده بایدترکیبی از صفات مختلف که رابطه مستقیم با مقاومت به خشکی دارند به عنوان معیارهای گزینش مورد استفاده قرار گیرد [۱]فاکتور اصلی تیمار خشکی شامل ۰/۳ - بار (ظرفیت زراعی به عنوان تیمار شاهد)، ۲- بار و ۴- بار (که در شرایط مزرعه با کمکتانسیومتر که به طور مستمر از ابتدای کشت تا پایان فصل مستقر است) اعمال می شود. به منظور کنترل بارندگی سقف متحرک تعبیهمی شود. فاکتور فرعی شامل ارقام گندم کلاته، بهاران،گنبد می باشد. نمونه برداری برگ جهت آرزیابی بیان ژن ها در زمان خمیریسخت اندازه (زادوکس ۸۷) صورت می گیرد. میزان اندازه گیری صفات بیوشیمیایی و آنزیمی شامل، کلروفیل، محتوای پرولین وهمچنین آنزیم های کاتالاز، سوپراکسیددیسموتاز و اسکوربیک پراکسیداز در زمان خمیری سخت اندازه گیری خواهد شد. موضوع،اهداف، روش تحقیق و دستاوردهای مقاله باشد ولی یک مقدمه تلقی نمی گردد.

تنش خشکی، گندم، TaNAC۲A, CAT