محمدعلی آقایی - دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه شاهد، تهران
محمد حسین فتوکیان - دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه شاهد، تهران
مهدی عقیقی شاهوردی - دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه شاهد، تهران

چکیده به منظور بررسی عملکرد کمی و کیفی در کشت مخلوط سورگوم با سویا و لوبیا سبز، آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در مرکز تحقیقات کشاورزی عراقی گرگان اجرا شد. عامل اول الگوی کشت که ۹ نسبت کشت شامل، کشت سورگوم، کشت لوبیا، کشت سویا، مخلوط یک ردیف سورگوم و یک ردیف لوبیا،  مخلوط یک ردیف سورگوم و یک ردیف سویا، مخلوط دو ردیف سورگوم و یک ردیف لوبیا، مخلوط دو ردیف سورگوم و یک ردیف سویا، مخلوط یک ردیف سورگوم و دو ردیف لوبیا، مخلوط یک ردیف سورگوم و دو ردیف سویا  و عامل دوم تراکم کاشت شامل دو سطح تراکم مطلوب (سورگوم ۲۵۰ هزار بوته و لگوم ۴۰۰ هزار بوته در هکتار) و تراکم ۲۰ درصد بیشتر (سورگوم ۳۰۰ هزار بوته و لگوم ۴۸۰ هزار بوته در هکتار) مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج نشان داد که بین الگوهای کشت از نظر همه صفات مورد بررسی در لگوم و سورگوم تفاوت معنی داری وجود داشت و تعداد برگ و قطر ساقه سورگوم در الگوی ۱ خط سورگوم و ۲ خط سویا برتر از بقیه تیمارها بود. بیشترین میزان تولید علوفه در ترکیب کشت خالص سویا در تراکم بالا (۲۰۰/۳۱ تن در هکتار) و یک ردیف سورگوم + دو ردیف سویا (۳۹۲/۳۰ تن در هکتار) بدست آمد. از نظر نسبت برابری زمین، کشت ۲ خط سورگوم و یک خط لوبیا از بقیه تیمارها برتر بود (۶/۱ =LER).

کشت مخلوط, تراکم, سورگوم, سویا, لوبیا سبز